Van een ‘kwaliteitskrant’ verwacht ik zorgvuldig samengestelde informatie. Ze mogen zich zelfs voorstaan op de zelfbenoemde ‘coronaverslaggever’ Maarten Keulemans, die -vermoedelijk op verzoek van het ministerie- wordt gevoerd door het rivm met in het overheidsnarratief passende weetjes. In de Volkskrant mocht deze coronajournalist zaterdag breed uitpakken op een spread over groepsimmuniteit. In de digitale versie ondersteund door geanimeerde poppetjes die van kleur verspringen als ze besmet worden. Stelt de VK orde op zaken?
Met de inhoud van de ‘analyse’ hebben zich maar liefst vier auteurs/redacteurs bemoeid: Ronald Veldhuizen, Maarten Keulemans, Corinne van Duin en Janne Heling. Zij danken Casper Albers, hoogleraar statistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en Quirine ten Bosch, infectieziektenmodelleur aan Wageningen Universiteit. Ik mag aannemen dat die hebben meegelezen. Zes professionals maar liefst! Dat wekt verwachtingen!
Wat mij verwondert is vooral: hoe vind je zo’n clubje bij elkaar. Zes mensen van wie je mag aannemen dat ze niet alleen geïnteresseerd zijn maar ook ingelezen en op de hoogte van de stand van de wetenschap. Zeker als ze actief aan zo’n special gaan werken. Het stuk geeft echter op een paar punten blijk van onbegrip, om niet te zeggen verregaande onnozelheid en onkunde danwel kennisgebrek. Van Maarten Keulemans weten we dat intussen, maar die vijf anderen, die zouden hem toch moeten corrigeren?
Hieronder de ‘Foutjes’ waar ik als geïnteresseerde leek over viel. Het zijn veelzeggende details. Als je snapt hoe e.e.a. werkt, laat je zoiets niet staan. Het doet vermoeden dat dit coronateam interessant doet zonder goed begrip van het virus, ze hebben gewoon over teveel dingen heen gekeken.
De animaties op het plein
“zelfs als tweederde van het plein besmet is […] waart het coronavirus toch nog rond totdat bijna iedereen op het plein besmet is.”
De meeste, nogal statische, animaties spelen zich af op een plein met stilstaande mensen. Eén besmet mannetje loopt ertussendoor. Het proces van besmetten dat ze pogen te tonen is lastig te bevatten. Het besmette mannetje besmet enkele anderen en die geven de besmetting weer verder, te zien aan de groene kleur. Enfin.
Ten eerste: een plein is buiten. Het is ondenkbaar dat bijna iedereen daar spontaan besmet wordt. Er wordt dus een verkeerd beeld neergezet; de lezer is nu terloops vertrouwd gemaakt met het idee dat je buiten besmet wordt. Allemaal zelfs. Er zijn echter talloze studies die duidelijk maken dat het besmettingsprobleem zich binnen bevindt en niet in een buitensituatie.
Om de schijn van cherrypicking te vermijden spoor ik ja aan om eens zelf te zoeken. Begin bijvoorbeeld eens met deze zoekopdracht: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=covid+transmission+indoors . Dit geldt ook voor de claims die ik verderop in het artikel maak: check ze en probeer je een gefundeerde mening te vormen. Zoek ook naar tegenbewijs!
Mannetje R=18 besmet 12 mensen
Het groene mannetje met corona besmet twee anderen, als voorbeeld van het effect van R=3. Het influenzamannetje, dat wordt beschreven als R=2, besmet één ander persoon. De mazelenman, R=18, besmet er twaalf… Wat wil je nou eigenlijk illustreren, wat is dat voor raars, in een kinderlijk voorlichtingsfilmpje. De R staat nu juist voor het aantal mensen dat iemand besmet. Dat is toch niet te snappen? Is dat bewust verkeerd presenteren van informatie – maar waarom dan…
R=18: Bij betreden van het plein besmet 1 persoon 12 anderen. Waarom slechts 12 weten we niet, omdat er een R=18 wordt geïllustreerd.
Groen=ziek, blauw is (inmiddels) immuun.
Die afstanden lijken toch zeker 1.5 meter…
De meeste poppetjes staan ruim, zo te zien keurig op 1,5 meter, afstand van elkaar. Dit heeft duidelijk geen invloed op besmetting. Ok dat is een fout signaal – althans mij maakt het niet uit want het is buiten maar in het kader van de maatregelen lijkt het niet goed doordacht. Ze kijken trouwens nog van elkaar weg ook en dat in de buitenlucht. Besmetten is zo absoluut onmogelijk.
Iedereen wordt besmet, snel of langzaam – of toch niet?
Bij de corona- en mazelensimulatie worden alle poppetjes besmet. Bij influenza kennelijk niet, zie het eindshot hieronder. Hieruit zal abusievelijk worden begrepen dat een lager R-getal betekent dat er minder mensen besmet zullen raken. Dat hoeft het echter niet te betekenen. Er worden zo elementen binnengesmokkeld die eigenlijk alleen maar afleiden. Terwijl andere, belangrijke elementen wel zijn weggelaten: bestaande immuniteit bijvoorbeeld. Erg belangrijk, niet weergegeven, niet bij het verhaal betrokken – onderzoek genoeg om hier wat aandacht aan te besteden. Of wordt ondanks alles de opvatting nog steeds aangehangen dat er geen basis- of kruisimmuniteit is in een gezond immuunsysteem?
Eindsituatie bij influenzasimulatie.
Genoeg over die illustraties. Wil je leerzame illustraties en animaties zien, kijk dan naar dit artikel in El Pais. Dat is al maanden oud (en onderschatte nog de rol van aerosolen) maar gaf toen al vele malen beter inzicht dan de onzinnige vaccinatiepaniek waar we nu in verkeren.
Ik begrijp dat het taalgebied en dus budget een rol spelen, maar in de VK worden dingen gewoon fout gepresenteerd. Over naar de teksten. Nooit eerder hebben we zo’n groot belang gehad bij correcte voorlichting, en dan presteert de Volkskrant dit… Kwalijk, laakbaar, vul maar in.
Misleidende teksten
Foute opvatting over besmetten
Nadat er is gesproken over het influenza- en het coronavirus, staat er:
“het mazelenvirus, dat zich via de lucht verspreidt”
Hiermee wordt gesuggereerd dat alleen mazelen door de lucht wordt verspreid, in tegenstelling tot influenza en corona. Ben je niet goed thuis in taal, dan zeg je misschien ‘nee hoor dat staat er niet’. Dat betekent het echter wel degelijk. Als een commentator twee voetballers bespreekt en vervolgens van een derde zegt ‘die linksbenig is’, dan zijn die andere twee het niet. Dan had hij moeten zeggen ‘die ook linksbenig is’ of ‘die net als X linksbenig is. Een journalist van een kwaliteitskrant, met uiteraard bijbehorend zorgvuldig taalgebruik, weet dat.
Het is niet alleen onjuist maar ook bijzonder schadelijk. Zolang de bevolking in het ongewisse wordt gelaten over de besmettingswijzen, zal ze zich er niet tegen kunnen beschermen.
Het A-woord staat nog op de zwarte lijst
Een paar weken geleden kwam Keulemans er nog achter dat hij voor niks boodschappenkarretjes had gepoetst. Hij heeft een klein jaar lang de ontwikkelingen dus niet gevolgd. Zo te zien is het muntje nog steeds niet helemaal gevallen.
Het feit dat corona (en influenza trouwens ook) ‘via de lucht gaan’ wil er maar niet in. Allesbehalve aerosolen. Is dat misplaatste trots, het moeten toegeven dat je het als ‘coronajournalist’ al een jaar bij het verkeerde eind hebt? Is het onkunde, rivm-propaganda of moeten mensen bang en onwetend worden gehouden omdat ze dan tot alles bereid zijn?
We hebben net van de Jonge gehoord dat we Koreaanse cijfers hebben qua vaccinatiebereidheid. Misschien hoort daar Koreaanse informatievoorziening bij.
Hysterisch R-getal
“De nieuwe varianten [..] zoals de Britse en Zuid-Afrikaanse […] hebben een R-getal dat een half tot een heel punt hoger ligt.”
Beegrijp ik het woord ‘punt’ verkeerd? Het gaat om het verschil tussen het bekende virus en de Britse versie met R-getallen van respectievelijk 0.9 en 1.3 (wat vermoedelijk te hoog is trouwens). Hoezo ligt dat verschil van 0.4 tussen een half en een heel punt…? De betrokken statisticus heeft vast ergens iets over punten geroepen en iemand vond dat goed klinken. Maar stel even het R-getal 0.9 plus 1 punt =1.9, dat is dus meer dan dubbel zo besmettelijk! Zit je ook maar een klein beetje in de coronacijfers, dan weet je dat dat echt grote flauwekul is, dat zijn gewoon verwijtbare leugens. Je zou bijna zeggen: angstzaaierij. Of is eën punt 1/10? Dan gaat het, uitgaand van 0.9 , over superbesmetters met R-waarden van 0.905 tot 0.91.
Superspreadevents werken anders
Dat het woord ‘superspreadevent’ inmiddels van de zwarte lijst van de Volkskrant is gehaald heeft niet geleid tot voortschrijdend inzicht, laat staan dat het daarvan blijk geeft. Een Superspread event wordt veroorzaakt door een ruimte met veel besmette adem. Dat kan van 1 of meerdere personen komen, die langere tijd in de ruimte hebben verbleven. Dat is uit de tekst niet op te maken.
In de illustratieve animatie van superspread events (jawel: binnen! het ging ze kennelijk te ver om dat ook op het plein te laten plaatsvinden) worden alleen mensen besmet die dichtbij een besmette persoon komen. Dit is strijdig met alles wat wetenschappelijk onderzoek, klinisch en observationeel, over superspread events heeft uitgewezen. Je zou zo misschien een ‘superspreader’ kunnen weergeven; iemand die bovengemiddeld veel virus uitstoot, een fenomeen waar onderzoek naar wordt gedaan omdat het wel is gezien maar nog niet verklaard.
Wat we in deze animatie zien is precies NIET hoe superspreadevents ontstaan. Wil je dat laten zien, dan zou je beter kunnen beginnen met één dansend besmet mannetje, zwetend en hijgend. Een groep die even later binnenkomt (mannetje kan eigenlijk al weg), wordt dan in zijn geheel in één keer besmet. Dat komt door de besmette adem, waarin aerosolen de virusdeeltjes transporteren als nano-zeppelins. Zitten we toch weer bij de visuals.
Samenvattend: de Volkskrant geeft een verkeerd beeld van hoe besmettingen werken en laat mensen in het angstige ongewisse zodat ze niet begrijpen hoe ze zichzelf goedkoop en effectief kunnen beschermen.
Dit is geen ongelukje, dit is structureel. De Volkskrant is een van de belangrijkste verspreiders van desinformatie.
