Het verwarren van woorden als besmet en geïnfecteerd, besmetting en infectie en het willekeurig strooien met besmettelijk en positief getest heeft tot grote onduidelijkheid geleid en bijgedragen aan miscommunicatie. Met uiteindelijk fout beleid tot gevolg, als we er tenminste van uit gaan dat het echt vergissingen waren toen bijvoorbeeld ‘infecties’ zonder probleem werd gebruikt voor ‘positief getesten’ als dat zo uitkwam.
Zoiets is nu weer aan de hand. Dit gaat nu even niet over virussen of vaccinaties maar het smaakt hetzelfde. De taboesfeer, de censuur, het onbespreekbaar willen houden, lagere schoolniveau van onze volksvertegenwoordigers, betekenissen vervormen, onderbuikdeugpraat, termen verwisselen, verkeerd voorstellen van feiten en definities: kortom veel raakvlakken. Ik heb het over ‘omvolking‘. Met mijn Taalbeheersing-achtergrond mag ik daar wat van zeggen, vind ik. Ik ben daarbij in een wat overmoedige bui dus ik grijp mijn kans.
We onderscheiden de termen “omvolking” (toestand), “omvolking” (proces) en “omvolking” (handeling) 1De taalkundige achtergrond hiervan is wat saai maar vind je hier. Alsof dat nog niet genoeg is, worden de “omvolkingstheorie” en “(omvolkings)complottheorie” vaak ook nog naar willekeur in de strijd geworpen. Als iemand het verschil tussen al deze termen niet goed begrijpt en ze door elkaar gaat gebruiken, gaat het helemaal mis. Dan zeg je het ene en je bedoelt het andere en we hebben bij infecties en positieve testen gezien tot welke rampen zoiets kan leiden. Even scherpstellen. Luister goed naar Jan Paternotte die niets nalaat om het ultraextreemrechtse kabinet te saboteren.
Jan is geen conceptdenker
Jan legt uit dat de nazi’s het woord “Umvolkung” definieerden als een demografisch fenomeen (dus niet als handeling). Dat is ook wat het is, voor iedereen trouwens, niet alleen voor nazi’s. Dat zij “Umvolkung” actief wilden bewerkstelligen is niet de betekenis van “Umvolkung”.
Hij draait het vervolgens via “het proces van omvolking”, wat zoals gezegd als organisch proces moet worden opgevat, naar herlevend anti-semitisme en Joden die zich onveilig voelen. Met moslims die zich onveilig voelen heeft Jan kennelijk geen moeite.
Hij onderbouwt zijn toch al wat onsamenhangend betoog met een tekst van de AIVD die iets heel anders bespreekt, namelijk het rechts-extremistische “bewuste omvolking”. Hier is het element “bewust” erin gesmokkeld. Aangestuurd, niet organisch dus.
De slotconclusie van Jan: als iemand het woord “omvolking” (zonder ‘bewust’) ook maar gebruikt, is hij rechts-extremist. Of diegene nou voor of tegen omvolking is.
Alsof het signaleren van een brand net zo kwalijk is als brandstichting.
Alsof je het woord ‘brandstapel’ moet verbieden als iemand ooit het plan had om met een brandstapel… vul maar in.
Met het noemen van “een onjuiste complottheorie” snoept hij er nog een dimensie bij. Hoe hij weet dat het een onjuiste is maakt hij niet duidelijk, terwijl we in de coronaperiode toch opmerkelijk veel correcte complottheorieën voorbij hebben zien komen. Dit terzijde.
Jan Paternotte argumenteert als volgt (ik vervang enkele beladen termen even zodat je zelf moet nadenken):
- In de leerstukken van de nazi’s wordt ‘slagroomtaart’ (Sahnetorte) omschreven als ‘gebak’.
- Hun doelstelling was om hun vijanden te verslaan door ze teveel slagroomtaarten te laten eten: de slagroomtaarttheorie.
- De Gezondheidsraad waarschuwt voor de gevolgen van het eten van teveel slagroomtaart.
Beantwoord hiermee de volgende vragen:
- Is de slagroomtaarttheorie ‘gebak’ zoals u net zei?
- Of is de slagroomtaarttheorie zoals we weten uit de nazi-leerstukken en van de Gezondheidsraad, een complottheorie?
Onzinnige vragen? In onze Tweede Kamer maakt Jan er mooie sier mee: “Is de omvolkingstheorie een demografisch fenomeen zoals u net zei of is het, zoals we weten uit de nazi-literatuur en van de AIVD, een complottheorie?”
Dit is zo’n warboel dat het even zal kosten om het te ontrafelen.
Is een fenomeen een theorie?
Het lijkt een gesloten vraag die twee antwoordmogelijkheden suggereert. In dit geval zijn die twee antwoorden echter niet gelijksoortig. Vergelijk: “Is de omvolkingstheorie een schoenmaat of een complottheorie? U móet een van de twee kiezen.”
Geen enkele theorie is een demografisch fenomeen, die vraag verdient aparte behandeling want er moeten twee verschillende antwoorden worden gegeven. Een slecht opgestelde vraag dus. Dit zijn de twee ingesloten vragen:
- “Is de omvolkingstheorie een demografisch fenomeen zoals u net zei?”
Eigenlijk ook weer twee subvragen. Faber heeft dit niet gezegd, het toont vooral aan dat Paternotte zich beter niet met dit soort abstracte vraagstukken kan bezighouden. Het antwoord had kunnen zijn:
“Nee, ik heb dat a) nooit gezegd en b) een theorie is geen demografisch fenomeen. Hoe bedoelt u dat eigenlijk: een theorie die een demografisch fenomeen is?”
Jan worstelt een beetje met vage concepten, zoveel is wel duidelijk. Hij had het beter zonder leugens kunnen vragen, al blijft er dan helemaal niets van over:
“Is omvolking een demografisch fenomeen?”
maar zo scherp ziet hij het allemaal niet. Bovendien weet hij ook wel dat het een demografisch fenomeen kan zijn, dat heeft hij immers net voorgelezen ( de nazi’s zeiden het zelf ook) dus daarom zoekt hij in zijn toelichting ook zijn toevlucht tot het tersluiks toevoegen van “bewuste” en “theorie”. Anders raakt de vraag kant noch wal. Maar hij weet het niet te formuleren, de schat. Met zijn beperkte abstractieniveau verstrikt geraakt in slordige begrippencomplexen.
Dan vraag 2: - “Is de omvolkingstheorie een complottheorie?”
Jan heeft nota bene net zelf uitgelegd dat de omvolkingstheorie van de Duitsers géén complottheorie was. Het was echt, ik geloof dat hij zelfs benoemt wie de theorie heeft ontwikkeld. Hij zal dus wel weer wat anders bedoelen: misschien het voorbeeld dat de AIVD gaf over een complottheorie die in sommige extreemrechtse kringen rondgaat? Dat beschreef de AIVD als een complottheorie die met planmatig omvolken van Nederland heeft te maken. Hij begrijpt zelf niet precies wat hij nou eigenlijk wil zeggen. Zullen we het hem maar makkelijk maken en het antwoord op zijn knullige formulering proberen te vertalen naar de huidige tijd?
Antwoord: “Als er openlijk sprake is van doelgericht omvolken, dan is de omvolkingstheorie geen complottheorie maar noemen we dat een ‘ideologie’ of een ‘beleidslijn’. Als een dergelijke theorie echter wordt verondersteld op basis van waargenomen demografische veranderingen, dan is het vooralsnog een complottheorie, totdat het tegendeel overtuigend wordt aangetoond of officieel bekend gemaakt. Ik begrijp dat u dit interessant vindt maar het staat los van de daadwerkelijk geobserveerde omvolking, met name in onze grote steden, die mij en veel andere burgers zorgen baart.”
Maar ja, dat is altijd makkelijk, achteraf.
Framen van rechts is bon ton
In 2020 kreeg een column over omvolking in de NRC nog vrij weinig aandacht. Een fragment daaruit (want het zit achter een donatieknop):
Een maandje terug zette Rutte de PVV-fractievoorzitter in de senaat, Marjolein Faber, op haar nummer voor het gebruik van de term ‘omvolking’. „Omvolking komt uit de nazi-literatuur’’, zei Rutte. „Het was het verwijt van de NSDAP aan de traditionele partijen”, doceerde de premier, dat de verloochening van „klassieke Duitse waarden” leidde tot „omvolking”.
Rutte, geschiedkundige van huis uit, doceerde hier de fout dat de NSDAP omvolking als een gevaar voor de eigen bevolking zou hebben gezien. Voor de eigen bevolking spraken de nazi’s echter over zuivering, niet over omvolking. Ze zouden wel gek zijn geweest om hun eigen land om te volken! De nazi-doctrine met betrekking tot omvolking was het ‘germaniseren’: het met Duitsers bevolken van de gebiedsuitbreidingen. Wat Rutte beschrijft is eerder een standpunt uit actuele extreemrechtse hoek. Zijn actieve herinnering zal eventjes hebben gehaperd maar de toon was in elk geval weer gezet.
Gezond verstand niet laten framen als rechts-extremisme: Tucker Carlson legt het uit (klik om te openen)
Het beschermen van de eigen cultuur en volksaard werd in 2017 door de AIVD als rechts-extremistisch gezien. Rechts-extremisme kant zich tegen de zich manifesterende islamisering, wil daarom een rem op immigratie en is het dus sterk oneens met een overheid die de burger niet helpt om de eigen volksaard te beschermen. De AIVD noemt dit als drie afzonderlijke(?) kenmerken van rechts-extremisme. Tucker Carlson legt in onderstaand interview uit dat zelfbescherming een mensenrecht is.
Alles op de vorm: inhoudelijke leegte
Zo bleef het rumoerig rond die slecht gedefinieerde woordengroep. Totdat Faber toezegde dat ze de term niet meer zou gebruiken. Ze accepteert dat de nazi-connotatie te zwaar weegt om het door te zetten. Ik geef haar geen ongelijk: het is als een beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag, dat komt toch nooit meer echt goed, hoe je je ook verweert. Dat is ook het laffe van dit soort aanvallen. Nadat ze had besloten toe te geven aan de censuur leek het even stil maar dat duurde niet lang: “Faber zal nu de term ‘omvolking’ niet meer gebruiken, maar het gedachtegoed is er nog!”
Ja duh, zorgelijke demografische ontwikkelingen los je niet op door een woord uit iemands vocabulaire te schrappen.
De moed zonk me in de schoenen. Ze bouwen een heel circus op rond het gebruik van een term omdat nazi’s daar iets over schreven, positief of negatief, maakt niet uit. Als iemand dan maar besluit te buigen voor die censuur, is het ook weer niet goed!
Had Jan Paternotte dan niet beter meteen iets inhoudelijks kunnen weerleggen in plaats van over een woordje te soebatten? Hadden ze het niet beter over het onderliggende probleem kunnen hebben, gebruikmakend van een welgedefinieerde set begrippen? Welnee. Er moet omfloerst worden gesproken. Het gaat helemaal niet om de inhoud, het gaat om verontwaardiging en verongelijktheid en foei dat mag je niet zeggen.
Als scherpe definities te moeilijk zijn voor de AIVD’s en de Paternottes van deze wereld, moeten we dan op de knieën en een andere term zoeken…? Ik ben bang van wel. Met de term “discriminatie” gaan we immers ook voorzichtig om. Dat betekent in het hedendaagse taalgebruik ook niet meer wat het eigenlijk had moeten betekenen.
Dus: geen nazi-termen meer. Veters strikken, gebruikten de nazi’s die term ook niet? Orde, hebben ze dat misschien ook niet gedefinieerd in de ‘leerstukken’? Arbeid: vast wel. Vrijheid? Oorlog? Oorlog was toch echt een nazi-dingetje maar dezelfde druktemakers die sputteren over “omvolking” spreken met trots over “onze oorlog”.
Het niveau in de Kamer krijgen we zeker op korte termijn niet omhoog en ze zullen toch moeten blijven communiceren. Dus, wat wordt het dan? Iets waar de deugbuikjes bij gaan kriebelen. Ze zijn de laatste tijd wel flink op ’transitie’: gendertransitie, klimaattransitie, energietransitie…
Volkstransitie, zou dat wat zijn…?
Wat een identiteitscrisis. Straks moeten we nog gaan stemmen of we onze eigenwaarde graag willen behouden.
Referenties
- 1De taalkundige achtergrond hiervan is wat saai maar vind je hier
