Op1-agenten horen zichzelf niet praten

De Op1 talking heads lijken nog steeds niet te beseffen waarom de kijkcijfers van de NPO zo zijn gedaald. Vermoedelijk hebben ze er ook geen idee van dat ze door een deel van de bevolking worden gezien als collaborateurs: propagandisten van politici die onze souvereiniteit verkwanselen in ruil voor internationale posities. Ik ken mensen die dan reageren met “Tja, zo gaat dat nou eenmaal, hahaha.”

Journalisten stellen teleur

Ook Thomas Bruning, woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Journalisten maakt zich zorgen: “meer mensen lijken het nieuws actief te mijden” schrijft hij op X. Hij maakt daarmee de consumptie van zijn media maatgevend voor de interesse in nieuws, terwijl journalistiek niet meer in staat is tot het brengen van nieuws. Nieuws zou objectief moeten zijn of op zijn minst zo pluriform dat de mediaconsument zich een mening kan vormen aan de hand van kwalitatieve duidingen die verschillende invalshoeken belichten. De coronaperiode heeft blootgelegd dat dat niet het geval is. De grootste kracht van de huidige media is beleidsondersteunende berichtgeving. Journalisten, we weten niet welke, fungeren als ‘agenten’ van de overheid en een ‘agent’ is geen informant die kijkt en rapporteert. Een ‘agent’ gaat verder: dat is een colporteur, een vertegenwoordiger. ‘Agent’ komt van ‘ageren’: iets doen, daadwerkelijk handelen namens een opdrachtgever.

Dat staat ze fraai.

De kwaliteit van de hedendaagse journalisten zit natuurlijk ook niet mee. In het Villamedia-artikel dat Thomas Bruning aanhaalt staat bijvoorbeeld het volgende:

“Wat verder opvalt is dat de zorgen over misinformatie en desinformatie groter zijn in de groep die het merendeel van het nieuws niet vertrouwt. Een toename aan zorgen over mis- en desinformatie lijken dus voor een deel het toegenomen wantrouwen tegenover nieuws in het algemeen te verklaren.”

Afgezien van het grammaticale gestuntel (“Een toename lijken het te verklaren”) is dit niet bepaald een spectaculaire duiding. Het is eerder hetzelfde zeggen met net iets andere woorden. Wat je ook ziet is dat degenen die voortdurend roepen dat correlatie geen causatie is, daar anders over denken als het hun even zo uitkomt. Meer van iets? Dat zal dan wel de oorzaak zijn.

Als dit het redeneerniveau is van een beschouwend journalist, geretweet door de algemeen secretaris van de NVJ en bestuurder van Villamedia Uitgeverij is het niet zo verwonderlijk dat mensen zich tot andere bronnen wenden als ze iets te weten willen komen.

Thomas Bruning was overigens onlangs te gast bij Blckbx. Ook hij hamert op de diversiteit van redacties en de pluriformiteit van het Nederlandse medialandschap.

‘Oncontroleerbare onwaarheden’ die gewoon kloppen!

Van kritische zelfreflectie is geen sprake in de journalistieke wereld. De slotuitzending van Op1, alweer even geleden, onderstreepte dit. Vier minuten zijn voldoende om het punt te maken. Ik beschrijf ze, daarna kun je het fragmentje bekijken om zelf te zien wat er gebeurt.

Een aantal Op1-kopstukken zat aan tafel, onder wie Jort Kelder, Welmoed Sijtsma, Tijs van den Brink, Sven Kockelmann, Charles Groenhuijsen, Fidan Ekiz en Carrie ten Napel en nog wat mensen. De term Fact Free Politics wordt een aantal keren genoemd. Kennelijk hebben ze dat thema afgesproken.

Feitenvrije Politiek? Je zou denken aan niet-onderbouwd overheidsbeleid, interessant! Zou het echt?

Even checken bij ChatGPT, wat die ervan vindt. ChatGPT stokt bij de eerste beschrijving op het woord “leug…”.

Een tweede poging geeft wel een compleet antwoord.

Beide omschrijvingen vertalen Politics inderdaad naar politiek. Na enig doorvragen worden ook andere contexten genoemd: Media en Journalistiek, Marketing en Reclame, Bedrijfsleven en Sociale Media.

Maar politici komen in deze Op1 niet aan de beurt. Media en Journalistiek, de groep waar, zoals de coronaperiode blootlegde, de meeste misinformatie wordt verspreid, werd ook niet gefileerd. Marketing en Reclame werd niet eens genoemd, terwijl bij Op1 de farma-propaganda over de plinten klotste tijdens de coronaperiode. Maar wat dan? Social Media is als aparte categorie niet serieus te nemen want persoonlijke meningsuitingen zijn geen ‘politics’ te noemen. Wat op X aan echte politics wordt bedreven wordt gedomineerd door overheid, media en bedrijfsleven.

Maar wie wordt er dan op het hakblok gelegd? Het blijkt om de gasten te gaan! Met name de gasten die uitspraken doen waarop de hosts geen weerwoord hebben. Dus als de hosts de feiten niet op een rijtje hebben, dan verwijten ze de gasten feitenvrije ‘strategieën’ – laten we het zo dan maar vertalen.

Gelukkig heeft Jort, de enige van het stel die nog wel eens een prikkelend voorzetje geeft (en dan verder zijn mond houdt) iets voorbereid om Fact Free Politics te illustreren: voorbeelden van Willem Engel en Thierry Baudet, te gast bij Op1.

Willem framet hij en passant als ‘beroemde anitivaxxer etcétéra’ en niet als biofarmaceutisch geschoold, wat toch zeker zo relevant is in dit verband.
Jort geeft aan het vanzelfsprekend te vinden dat hij, nadat Baudet bij hem aan tafel had gezeten, werd afgeslacht in alle kranten.

Die journalisten spreken uiteraard met één mond. Logisch want zo gaat dat in een pluriform medialandschap.

Voorbeeld 1 van “hoe die gesprekken gaan” is een fragment van 6 seconden(!) waarin Willem Engel zegt dat het coronavirus uit een lab komt en dus geen zoönose is. Die boodschap komt over; de complete tafel begrijpt dat dit een complottheorie was. Ze zijn simpelweg niet op de hoogte van de stand van zaken. Hoe je er ook over denkt: “complottheorie” noemen doet geen recht aan de wetenschappelijke controverse. Zie de Amerikaanse hearings. (Vanmorgen op Radio 1 nog een presentatrice die zowat van haar stoel viel toen ze hoorde dat dit gaande was en dat dat kwam overwaaien vanuit Amerika richting Marion Koopmans, die ze aan de lijn had.)

Dan volgt een ander kort fragmentje: Thierry Baudet, die iets vertelt over een ondergronds centrum van de NSA, waar internetcommunicatie wordt gemonitord. De journalistieke kopstukken herkennen ook dit uiteraard onmiddellijk als complottheorie. Ze hebben daar een antenne voor en zijn te lui, te vooringenomen en te zelfvoldaan om bijvoorbeeld eens op Wikipedia te kijken. Een belachelijke theorie: “een hol onder de grond…” (zegt Kelder). Niemand die zijn vinger opsteekt. Feitenvrij oordeel. Wie doet hier nou aan Fact Free Politics?

Dan nóg een keer Engel die de corona-injecties een gentherapie noemt en geen vaccinaties. Weer een controversieel onderwerp, ook in de wetenschappelijke wereld: “Het werkingsmechanisme van COVID-19 mRNA-vaccins zou ze moeten classificeren als gentherapieproducten (GTP’s), maar ze zijn uitgesloten door regelgevende instanties.” Discussiewaardig op zijn minst en zeker geen complottheorie.

Oncontroleerbare onwaarheden, zo denken ze erover bij Op1. Ze hebben niet alleen geen weet van de feiten, ze gaan er niet eens naar op zoek. Het stond natuurlijk niet zo in het script dat ze voor ogen hadden.

Volgt ook nog een korte fittie tussen Tijs en Willem over hoe vol de IC’s tijdens de eerste golf werkelijk hebben gelegen. Tijs spreekt Willem gewoon onmiddellijk tegen, hij vraagt verder geen uitleg. Stel je voor dat Willem een goed verhaal heeft… Tijs weet alleen wat hij bij Frontsoldaten heeft gezien.

De dilemma’s van de ongeïnformeerden

Jort schetst het dilemma: er wordt live een complottheorie op tafel gegooid. Niemand protesteert. Tijs valt hem bij: “ja er worden veel dingen gezegd waarvan je denkt ‘wat zegt hij nou weer’ maar je moet toch iéts doen.” Dat betekent dus: die feiten zelf niet kennen, niet vragen om uitleg of advocaat van de duivel spelen, nee: je wil ingrijpen omdat het niet het verhaal is wat je wil brengen, maar je weet niet hoe. Het ontgaat het voltallige gezelschap dat het betekent dat je niet goed bent voorbereid en simpelweg onvoldoende thuis bent in de materie.

Zo zitten ze gezellig in dezelfde feitenvrije tunnel.

Jort zegt vijf keer dat hij iets “ingewikkeld” vindt. Maar Charles Groenhuijsen weet raad. Hij weet van tevoren dat ‘ze’ (die complotdenkers) op geen enkele manier willen meewerken aan het interview en tóch hun eigen verhaal willen vertellen. Dat moet worden voorkomen, ze moeten een ander verhaal vertellen dat wordt gestuurd met zorgvuldig bedachte vragen. ‘Van de kiezers’ meen ik te verstaan dus deze zonnekoning denkt nog dat hij de bevolking vertegenwoordigt ook.

Men laat instemmende geluiden horen. Iemand die in de paar minuten die hij voor de camera krijgt zijn eigen verhaal gaat vertellen!? Onbestaanbaar.

Tijs: “Als de kans op onwaarheden zó groot is als bij Engel en Baudet, dan moet je het risico niet nemen om zo iemand uit te nodigen”. Dus: terwijl ze niets van de materie weten, willen ze zich opwerpen als hoeders van de feitenvrije waarheid.
“Op een gegeven moment dacht ik ‘er komt zoveel oncontroleerbaars uit’ dat ik dat niet voor mijn rekening kan nemen”. Dat maakt de agenda ook duidelijk: ze willen een boodschap overbrengen die op hun conto komt te staan, niet de boodschap van de gast die ze interviewen.

Eendrachtig herkent men het probleem, jaja, het is lastig.

Jort bevestigt dat ze ‘de tegenstander’ nauwelijks hebben uitgenodigd. Met ’tegenstander’ bedoelt hij de oppositie met het tegengeluid. Hoe rijmt dat woord ’tegenstander’ nog met objectieve informatievoorziening?
Jort stelt dat door propagandistische beleid 20% van de kijkers afgehaakt. Tijs werpt dan tegen dat hij wel degelijk een keer Maurice de Hond aan tafel heeft gehad(!) Dit leverde hem een soortgelijke ervaring op als Jord: “Ik geloof dat álle kranten op één dag een recensie hadden dat dat absoluut niet had gemogen”.

Allemaal, alle media, geen enkele uitgezonderd. Eensgezind. Eén recensie in elk krant. En nog steeds gaat er geen belletje rinkelen. Welnee: het bevestig het gelijk alleen maar, niet de suppressie.

Logisch weer natuurlijk, dat het hele pluriforme medialandschap eenstemmig over je heen valt. Die denken er allemaal immers exact hetzelfde over. Dat Maurice in 2020 100% gelijk had over aerogene besmetting beschrijft Tijs als “Het was geen totale onzin wat hij op dat moment zei”. Op dat moment dan hè. Verder wil hij er vanaf wezen.

Alle andere aanwezigen kunnen zich daar dan ook wel weer in vinden. Natuurlijk, en anders doe je heel even wat water bij de wijn. Met wat inschikken blijven we allemaal lekker dicht bij elkaar. Dicht opeen, eigenlijk.

Wat moeten die mensen in een warm bad zitten. Heerlijk, die collegialiteit! Echte solidaire collega’s: dat je met zijn allen weet waar je voor staat. Dat je iets bijdraagt aan de samenleving en de mensen de juiste informatie biedt.

Dat je goed bezig bent voor het land en dus voor de burger. Dat gevoel moet iemand als Maarten Keulemans ook hebben.

De hele uitzending is best verbijsterend. Je kunt hem bekijken op NPO Start. Enkele highlights nog:

• 22:17: Maarten van Rossum mag van het gezelschap wel onzin kletsen. Hij beargumenteerde enkele uren voor de inval in Oekraïne waarom die inval nooit zou plaatsvinden. Hoe wordt dat dan beoordeeld? Nou: “Je kunt je vergissen en om hem hier nou na te gaan trappen, iemand mag toch een fout maken”…
• Vanaf 27:30 wordt er nagebabbeld over de coronapandemie, afgetrapt met angstzaai-fragmenten, mondkapjes, Sywert, Koopmans. Anti-vaxxers worden besproken, slecht volk natuurlijk. Behalve die meneer van de SGP want die deed het op een ontwapenende manier ( zegt Tijs natuurlijk – dat wordt liefdevol getolereerd. Andere antivaxxers moet je defameren.)
• 33:30: Charles Groenhuijsen is volkomen in ontkenning over de polariserende rol van de media. Charles denkt dat de hele clash komt door het virus ‘waar we niets van wisten’. Daar verschuilt het hele gezelschap zich graag achter natuurlijk. Maar dat juist door hun gebrek aan kritiek, niet te luisteren naar degenen die wel iets wisten, door hun censuur op open discussie en het niet aan de kaak stellen van wanbeleid, dat daardoor de controverse rond de maatregelen en de vaccinaties is ontstaan, dat komt niet bij ze op. Nee, het kwam door het virus!
• 36:12 De vergislockdown. “De avondklok was niet nodig hè, achteraf.” – “Nee, het was de mildste variant.”
  Zo ver zijn ze nu dus ook in het Hilversumse. Dat dat niet alleen achteraf maar destijds al bekend was, dat beschouwen ze ongetwijfeld als een complottheorie want toen wisten ze dat nog niet. Het druiste in tegen de toenmalige opwinding onder deze tv-persoonlijkheden, die niet mee konden komen met wat ‘critici’ (dat waren vaak gewoon wetenschappers) al boven water hadden gehaald. Het was immers niet in lijn met het OMT. Makkelijke ‘journalistiek’: communicatieburo spelen voor overheidsinstanties.

Er volgde niet één onderzoekende, laat staan een kritische vraag over de rol van de media.

Op elk fragment is wel wat te zeggen. Ik sluit af met Tijs van den Brink die net als Jort Kelder ook last had ondervonden van de eensgezindheid en repressie van de landelijke media. 37:37:

“Het komt door sociale media dat mensen in hun eigen bubbel zitten en er ook niet meer uit willen, soms.”
Reactie:
“Ja juist dan is zo’n talkshowtafel dus heel belangrijk!”

Alle aanwezigen waren het ook hierover roerend met elkaar eens. Niet één uitzondering, niet één feitelijk voorbeeld van het tegendeel.

Je zou er bijna medelijden mee krijgen. De NPO die ON eruit wil werken, dát is pas een bubbel. De propagandamachine rolt lekker door.

Free Fact Politics: het ging over henzelf.

P.S.: Er blijft bij mij toch iets knagen. Zou Jort nou met opzet die feitelijk juiste voorbeelden hebben gekozen? In een uitzending over Fact Free Politics? Waarom trekt die lafbek zijn mond dan niet open? Dubbelspion? Agent Kelder en Co?