CBS vergast ons op de nieuwe cijfers. De mindersterfte van twee weken geleden blijkt wat te zijn opgeplust, daarna zaten we even een te verwaarlozen stukje boven de verwachting en deze week zitten we er weer net onder. Voorlopig althans, want er kan later nog worden bijgeplust. De waardes liggen rond de verwachting voor deze periode in een normaal jaar. Drie korte duidingen: zoek maar uit. Onderaan de post staat een link naar de Twitter-poll van Herman.
Het gaat om de volgende grafiek, de laatste weken rood omcirkeld.
Een inzending van een lezer zoomt in op de laatste paar maanden in rood en plot de vaccinatiedata per dag erbij in blauw. Let niet op de as, geeft alleen de vaccinatieniveau’s weer. Een tweede as met ook de aantallen overlijdens wordt door sommige wetenschapsjournalisten als frauduleus beschouwd, misschien dat die daarom is weggelaten.
Het sterfteniveau van de laatste weken klopt met de oorspronkelijke verwachting van een gemiddeld jaar. Dat kun je op verschillende manieren uitleggen. Hieronder drie opties, welke is het meest plausibel? Kies je eigen verklaring!
Duiding A: Teveel griepdoden onder jongeren
Een reguliere griepsterftepiek treft met name de ouderen, die anders enkele weken of maanden later zouden zijn overleden, of anders uiterlijk bij de volgende griepgolf. De risicofactor stijgt bij griep ongeveer exponentieel met het toenemen van de leeftijd. Dat betekent dat normaal gesproken na een griepsterftepiek een dip, een kuil in de grafiek ontstaat van de allerkwetsbaarsten. Hun overlijden is enkele weken naar voren gehaald. Van hoe verder weg het naar voren is gehaald, des te verspreider wordt de gemiste sterfte waardoor die al snel niet meer opvalt als afwijking in de cijfers. Duidelijk is mindersterfte te zien na de forse griepgolf van 2017-2018, met ca. 9.500 griepdoden:
Er is nu, begin februari, geen sprake van mindersterfte in deze orde van grootte. Dat zou dus kunnen betekenen dat er relatief veel minder kwetsbaren (bijvoorbeeld 60- of 80-plussers) zijn overleden. Dus zijn er relatief veel ‘jongeren’ getroffen. Dat is niet echt des grieps, waarom zijn jongeren ineens zo kwetsbaar voor een griep?
Een antwoord zou kunnen zijn: er is gewoon geen ondersterfte omdat de kwetsbare groep door voorgaande golven sterk is uitgedund.
De wedervraag blijft dan: waarom is er dan toch zo’n sterftepiek, als de kwetsbaren zo zijn uitgedund? Zijn dat allemaal mensen die normaal niet zo’n last hebben van de griep?
Duiding B: De verborgen dip
Het lijkt alsof er geen mindersterftedip is maar die is er wel. Niet ten opzichte van de CBS-verwachting (de ‘baseline’), maar wel conform het model dat Herman Steigstra heeft geformuliseerd. Voordat de griepgolf kwam was die baseline al geruime tijd verhoogd. Sinds medio 2021 is hij systematisch gestegen. Eerst 20 overlijdens per dag meer, later 30, 40, tot 50 doden per dag meersterfte, vlak vóór de griepgolf. Zie de groene streepjeslijn die de trend (schetsmatig) weergeeft.
Een plotselinge daling van die trend van aanhoudende onverklaarde meersterfte is onwaarschijnlijk.
Een plausibele verklaring is dus dat die meersterftetrend de laatste weken ongeveer gelijk is aan de ondersterftedip – en dan kom je op de CBS-baseline uit.
Duiding C: Niets aan de hand, oversterfte is verdwenen
De overheidsdata-expert en de PR-functionaris van VWS leggen het uit:
De publiciteitsafdeling brengt het -in de eerste week(!)- zelfs als een “plottwist”! Spektakel dus!
Als er een tipje mindersterfte is na anderhalf jaar oversterfte, dan lezen en horen we dat de oversterfte ineens is verdwenen, de sterfte schommelt rond de verwachting.
Als het om het klimaat gaat, wordt de redenering omgedraaid: “Nee, een paar koude winterdagen zeggen niets over de opwarming van de aarde. Ik leg het even uit…”
Stemmen maar:
0 reacties