OVERPEINZING – Na weer eens in de tweetkrochten van het internet te zijn afgedaald -waarom ook, ik trek daar altijd de verkeerde vrienden aan- ben ik weer even genezen. Niet alleen van corona, dat mij de afgelopen weken nogal heeft platgelegd, maar ook van Twitter. Mensen wensen elkaar daar dood. Ze proberen hun pleit te beslechten met defameren, beledigen, zeggen dat de ander dom is, schelden elkaar uit voor ‘stomme wappen’, ‘stomme schapen’, ‘achterlijke wappies’, ‘vuile schwabisten’, ze ontduiken aangekaarte knelpunten, herhalen overtuigingen zonder tegenargumenten te weerleggen en zetten alle drogtechnieken in die een verstandige uitwisseling van gedachten onmogelijk maken.
Ze haten elkaar uit de grond van hun hart, de mensen die het oneens zijn over vaccinatie. Als scepticus ervaar ik vooral de ‘pak-de-wappies’-benadering maar ik zie dezelfde woedende ongeïnformeerdheid in mijn eigen kamp. Weet ik het dan beter? Ik kan je geruststellen: absoluut. Dus ik weet waarover ik praat.
Iedereen is zeker van zijn zaak
Die zekerheden van beide kanten doen mij denken aan hoe de sfeer moet zijn in totalitaire staten, daar zijn natuurlijk ook voor- en tegenstanders van een regime, en hoe het in de jaren dertig bij ons moet zijn geweest. Ook toen waren er diametraal tegengestelde visies op een betere wereld met alle beloftes van dien, het opkomen voor een ideologie, samen door de zure appel bijten, offers brengen voor een sterkere toekomst, uit een crisis komen. Verzet tegen vernieuwing versus investeren in technologische innovatie, open staan voor betere structuren, offers brengen voor vernieuwing. Versterking van de samenleving, samen krijgen we het voor elkaar. En tegelijkertijd mensen die dat dan weer allemaal weer juist niet wilden en de samenleving helemaal de verkeerde kant op zagen gaan. Meningenchaos. Wie was er toen goed en wie fout? Dat wist nog niemand, iedereen vond dat hij gelijk had. Dat is nu niet anders dan toen.
Let wel, en dat kan ik niet genoeg benadrukken: het gaat niet over onderdrukte bevolkingsgroepen die worden vergeleken, het gaat juist om “de anderen” die een bepaalde groep beschuldigen. Het gaat ook over pre-1940; de latere onvoorstelbare wreedheden zijn uiteraard door niets of niemand te rechtvaardigen maar die waren toen nog in geen velden of wegen te bekennen. De goedwillende bevolking van ons ‘neutrale’ polderlandje had er in de jaren ’30 nog geen enkel benul van dat ze in de opmaat zaten naar de verschrikkingen die zouden volgen. Niemand zag dat, de vroege tegenstanders (heette dat al Verzet?) ook niet, die moeten zich druk hebben gemaakt over andere dingen die ze zagen gebeuren in de samenleving, niet over genocide en miljoenen doden. Intellectuelen bedachten pas later de Endlösung. Geen zinnig mens zal zich nu toch scharen achter… Hoewel: als je zo’n Gerard Spong hoort over wat hij net heeft gelezen in de krant, zou die toch ook wel ver willen gaan en makkelijk over bepaalde grenzen heen willen stappen, op weg naar het full-vax walhalla. Je hoeft daarvoor dan weliswaar niet Arisch te zijn (mazzeltje voor Spong) noch niet-Joods maar gewoon: gevaccineerd, dat is voldoende. Dan mag het allemaal wel, ook wat ze toen deden: schuldigen aanwijzen, aansturen op uitsluiting, demoniseren, inbreken op lichamelijke integriteit, onmogelijk maken van debat, het is morele paniek (Ewald Engelen legt het bij De Balie geweldig uit).
1+1=2
Dat sentiment is niet nieuw. Het bleek in April 2021 al, toen de Volkskrant een spotprent plaatste van Maurice de Hond. Men betuigde snel daarna spijt: het was expliciet non bedoeld als verwijzing naar de cartoons over manipulatieve Joden uit de jaren 30/40. Daar hadden ze helemaal niet eens aan gedacht. OK, maar maakt dat het dan goed? Of mag je elke tegenstander op een valse, manipulatieve wijze afbeelden, zolang het maar niet tegen Joden is gericht of naar WOII verwijst want daar hebben we een actieve herinnering aan? Maar misschien wel tegen Palestijnen? Of tegen wetenschappelijke dissidenten? Als dat allemaal mag, wat was er dan vanuit het perspectief van de jaren dertiger eigenlijk zo verschrikkelijk mis met die prent tegen Joden? Ze wisten toen nog niks van een genocide dus “dat mag je daar helemaal niet mee vergelijken”.
Misschien telt het alleen achteraf, als je weet wie de strijd gewonnen heeft. Als de oorlog niet had plaatsgevonden, dan was het volgens de Volkskrant dus wel prima geweest om op die manier het overheidsnarratief te ondersteunen. Die gang van zaken zou je toch aan het denken moeten zetten over wat zich op zo’n redactie afspeelt.
Eigenlijk is het nu nog verontrustender: de denkpatronen vertonen overeenkomsten, de karaktermoord en demonisering is er niet minder om. Het zijn dezelfde propagandatechnieken, onbedoeld leidend tot identieke uitingen. Alles is geoorloofd, behalve verwijzen naar WOII want dat leidt tot verontwaardigd afgrijzen. Men denkt net zo uitsluitend als in de jaren ’30, is net zo vervuld van het eigen gelijk en daarom komt er ook dezelfde propagandabagger uit waar de kranten mee worden gevuld, van frontsoldaten tot antisemitische cartoons. Zelfs zonder enige voorkennis of opzettelijke verwijzing, het is puur spontane creativiteit, met de beste intenties. 1+1=2.
De toekomst zal moeten uitwijzen wie er fout is en wie goed, in deze controverse. Dat was in de jaren ’30 ook nog niet duidelijk, al is dat met de kennis van nu bijna niet te bevatten. Het was ook toen niet goed tegen kwaad, het waren verschillende visies over wat het beste was voor de samenleving. Massapsychologen, logici, argumentatietheoretici en statistici zouden eens op zoek moeten naar kenmerken ter herkenning van Goed en Fout, nog voordat de uitslag van de strijd bekend is. Ik vraag mij af of iemand zo’n studie onbevooroordeeld zou kunnen uitvoeren.
Die heilstaat van het Derde Rijk zal echt wel veelbelovend zijn voorgespiegeld en daarmee overtuigend voor grote delen van de bevolking. Je ziet nu ook hoe dat gaat. Mensen supporten iets blindelings als het in hun kraam te pas komt, kijk ook maar naar de grote groepen mensen die klakkeloos achter antivax-nepnieuws aanlopen en er hun eigen narratief bij bedenken. Dat is niet OK maar gelukkig zit daar niet de power achter van gerespecteerde kwaliteitsmedia die, net als de vertrouwde vaccins, staan op de schouders van een in het verleden zorgvuldig opgebouwde maar inmiddels compleet gesloopte reputatie.
NSB-er of verzetsstrijder?
Ik ben benieuwd of ik een van degenen zal blijken te zijn die er gevaarlijke ideeën door heeft proberen drukken. Misschien word ik straks rondgereden in een kooi met wappies (bij wijze van spreken) en heb ik toch de full-vax heilstaat tegengewerkt waardoor we in vrede en zonder ziekte verder blijken te kunnen leven omdat we allemaal een ongevaarlijk halfjaarlijks prikje nemen. Maar als ik zie hoe ongevaccineerden worden weggezet als asociale schuldigen van de belangrijkste knelpunten, de moordenaars van mensen voor wie geen IC-plek beschikbaar is, dan vrees ik dat ik in de foute hoek zal zitten. Mocht die full-vax heilstaat er ooit komen, dan wordt wel de vraag: hoe ga je om met idioten zoals ik? Die sluit je dan op denk ik, die veroordeel je. Virusvaria biedt voldoende belastend bewijs. Zo iemand geef je een spuitje – of misschien vinden de medici dan wel een efficiëntere oplossing die een eind maakt aan de tegenstand.
Kunnen we op zijn minst wat waardigheid bewaren, een beetje respect? Ik geef onmiddellijk toe dat mij dat ook niet altijd is gelukt op mijn onbetekenende blogje. Maar als het er echt op aan komt. hoe moet het met onze tegenstanders als blijkt dat ze ongelijk hebben, hoe geven we die een waardig bestaan binnen onze eigen visie? Zou de andere kant daar ook over na willen denken svp? Probeer te begrijpen waar je tegenstanders vandaan komen. Koester geen persoonlijke wrok tegen bevriende artsen die (nog steeds) iedereen willen vaccineren. Open je oren voor dissidente wetenschappers. Ze weten misschien niet beter maar moet je ze dat persoonlijk kwalijk nemen? Kun je zelf wel abstraheren zoals je dat ook van je opponent verwacht? Op het moment dat je benadering respectloos wordt of je breekt in op andermans grondrechten, dan ben je Fout. Maar ja, zo zie ik het dan. Spong ziet het bijvoorbeeld anders. Time will tell…
Enfin, genoeg gemijmerd. Later vandaag weer een artikel met een statistische grondslag. Dat is dan mijn eigen 1+1=2.
