Er zijn twee routes waarlangs een ziekte in Groep A terecht kan komen. Hugo de Jonge schrijft in antwoord op een Kamervraag dat “de indeling van een infectieziekte in groep A, in de Wet publieke gezondheid (hierna: Wpg) is gerelateerd aan de vraag of landelijke regie door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna: VWS) noodzakelijk wordt geacht. Als dat het geval is, dan wordt de ziekte in groep A ingedeeld.”
Dit is een onvolledige beschrijving. Allereerst is het goed om te weten dat de ministerraad wettelijk een infectie tijdelijk op de A-Lijst kan plaatsen, als “het gevoelen van de ministerraad” dat ingeeft. Bijvoorbeeld als de ministerraad een groot gevaar voor de volksgezondheid ziet, op zeer korte termijn ingrijpende maatregelen verwacht te moeten doorvoeren, het gebruik van een digitale pas wil stimuleren of gewoon volkomen in paniek is (mijn vrije vertaling van de term “gevoelen van de ministerraad”). Hier hoeft wettelijk geen medicus aan te pas te komen.
Deze route kan echter uitsluitend worden gevolgd onder de volgende wettelijke voorwaarden:
- een volgens de stand van de wetenschap onbekende oorzaak van de ziekte
- een gegrond vermoeden van besmettelijkheid
- ernstig gevaar voor de volksgezondheid
In een oogopslag, ook die van een Kamerlid, is te zien dat Omikron nu alleen nog op puntje 2 scoort. Omikron is besmettelijk – maar dat zijn verkoudheid en herpes ook. Er zijn virussen waar de hele bevolking positief op test (alleen in onze darmen huizen al 140.000 virussen).
Het ‘gevoelen van de ministerraad’ kan nu toch echt niet meer zijn dat alle maatregelen, inclusief de QR-pas, geoorloofd zijn vanwege de ziekte. Misschien is er een andere reden maar die wordt niet gecommuniceerd. De ministerraad hoor je er niet over, die laten het bij de medisch adviseurs. Die disproportionaliteit heeft het vertrouwen in de overheid naar een dieptepunt laten zinken.
Let ook op het gebruik van “gerelateerd”. Daarbij laat de Jonge bewust in het midden of het oorzaak of gevolg is. Je zou bijna denken dat het een afdoende argument is om te zeggen: “landelijke regie is gewenst”, terwijl dat de beleidsreactie moet zijn op de constatering dat we met een ernstige ziekte te maken hebben.
De experts hebben Omikron nooit aan bovenstaande drie wettelijke punten getoetst, waarvan alleen punt 3 van belang is. De experts lopen de beslisboom (zie verderop) ook niet door. Ook de Eerste Kamer heeft niet naar deze voorwaarden gekeken. Iedereen neemt genoegen met het instinctieve “gevoelen van de ministerraad” destijds, in begin 2020: doe maar op lijst A. Er is dus nooit onderscheid gemaakt tussen de situatie met het ‘nieuwe, onbekende’ virus van destijds en omikron, waar we inmiddels veel meer van weten dan wat toen bekend was van de Wuhan-variant. (zie de bullets in de vorige post)
(Her)evalueren van een ziekte
1) Niet alleen procedures volgen
Om zo’n tijdelijke toestand weer proportioneel te maken zodra de eerste paniek is geweken, voorziet de wet in latere verplichte verlengingsprocedures. De bedoeling is dat er dan toetsing plaatsvindt.
Die toetsingen blijken niet functioneel voor het bepalen van de ernst. Noch de betrokken virologen, noch de ministers (de kongsi OMT/kabinet) zullen staan te springen om de nieuw verworven aandacht en macht weer af te geven dus daar springen de signalen niet snel op groen. Het zijn bovendien geboren risicomijders, dus het is makkelijk om bij elk spatje risico toch maar weer op enorme potentiële gevaren te wijzen.
Wie moet dan wél toetsen of dat risico nog reëel is? De dokter kan zoveel zeggen… Waar is de second opinion?
Van de Tweede Kamer is niet veel te verwachten, die stemt met het kabinet mee. De Eerste Kamer is daarna vooral een procedurele formaliteit: “Kan het allemaal wel?” en niet: “Waar zijn we nu eigenlijk mee bezig?”. (Dat dacht ik altijd, dat er ook wat reflectie plaatsvond.) Maar de ziekte zelf wordt gewoon niet meer getoetst en zo kunnen ondemocratische regelingen tot het einde der dagen worden volgehouden. Ze kunnen worden verankerd in spoedwetten, in de gezondheidswet – zolang de artsenij maar niet in de weg zit. Maar waarom zouden ze.
Het bleek ook uit de verantwoording van Ernst Kuipers in de Eerste Kamer: hij wees naar het verleden, hoe erg het wel niet was geweest, dat virus uit 2019. Niemand zei: ‘Het is nu 2022, u doet alsof we elk jaar dezelfde griep hebben’.
Wat vooral van belang was in zijn betoog: de onzekere toekomst, hoe erg het wel niet kon worden. Maar dat verhaal had hij in 2018 of in 2019 ook kunnen houden. Gewoon zomaar. Of omdat we net de afschuwelijke griepepidemie ’17-’18 achter de rug hadden, met maar liefst 9.500 doden in 1 jaar, aanzienlijk meer dan in het gemiddelde SARS-CoV-2-jaar.
Niemand in de Eerste Kamer zei: ‘Het is nu 2022, u doet alsof we elk jaar dezelfde griep hebben’.
Zouden we in 2018 en 2019 onder een technocratisch regime hebben willen leven en onze grondrechten hebben ingeleverd, alleen omdat een groep ‘experts’ had gewaarschuwd dat er na 2017-2018 wel eens opnieuw een vreselijke nieuwe influenzagolf de kop op zou kunnen steken? Erger dan ooit? (En dan zul je net zien: dan blijkt het in 2020 geen influenza te zijn maar iets anders…)
2) De beslisboom: als het stof wat is neergedaald
Wat Kuipers helaas niet deed was wijzen op de huidige Omikron-situatie in februari 2022: een virus dat de onschuld van een neusverkoudheid benadert.
“Het kan alle kanten op gaan” dreigt Kuipers en hij lichtte de Eerste Kamer verkeerd voor met desinformatie over een mortaliteit van 0,9%. Onze virologen relativeren dat niet door deze MDL-arts te informeren. De mortaliteit ligt momenteel tussen de 0,003 en 0,03 (bron: Herman Steigstra).
Een virus muteert doorgaans naar steeds mildere en besmettelijkere vormen (zoals ik net ook weer tegenkwam in dit Nature-artikel). Zouden OMT-artsen dat goede nieuws bevestigen, dan zijn ze meteen hun bevoorrechte positie kwijt want dan is het duidelijk dat er van het huidige “SARS-CoV-2” weinig meer te duchten valt – in elk geval niet de ziekte Covid-19.
“Omikron-21” zou een correcte benaming kunnen zijn voor het huidige ziektebeeld. Of kortweg “Omikron”, net als het virus. De ziekte SARS heet immers ook hetzelfde als het virus. Terwijl het bij Ebola weer omgekeerd is, dat kan worden veroorzaakt door maar liefst vijf verschillende Ebolavirussen, een virusgroep die is vernoemd naar de ziekte die zij veroorzaakt. Hoe dan ook: Omikron is geen “Covid-19”.
Een onafhankelijk OMT zou een muterend epidemisch virus elk kwartaal willen toetsen aan de wettelijke bevoegdheden maar dat is nu niet in hun belang. Terwijl het toch in de geest van de wet is; daarom zijn immers die verlengingen bedacht. Dat is om steeds opnieuw te bekijken: gaan we verlengen of niet en waarom, hoe staat het er nu voor? Daar is een beslisboom voor, zie verderop.
Zolang je je ogen sluit voor de verschillen tussen ziektes, kun je je gereedschapskistje blijven vullen. Hup, nog 30 miljoen voor een app-update. Waarom in hemelsnaam!? Wat heeft die app precies bijgedragen, Dansen bij Jansen? Nu heb ik ook wel eens een appje gemaakt en ik moet zeggen, dit lijkt mij best stevig begroot – maar ja, ik ben geen viroloog.
Groep A, B1, B2, C: groepen ziektes met meldingsplicht en eigen maatregelenplafond
Experts dienen over de ernst van een ziekte te adviseren aan de hand van onderstaande beslisboom, aldus het rivm. Voor wie de voorgaande Open Brief heeft gelezen zal het duidelijk zijn dat er voor Omikron geen route is naar het vakje “Adviseer meldingsplicht”, anders dan misschien via de Internationale Gezondheidsregeling waarin alleen iets staat over meldingsplicht zodat er gesignaleerd wordt wanneer er een ziekte ergens de kop op steekt en monitoring van de meldingen.
Niets over een A-status, alleen Covid-19-specifieke Tijdelijke Aanbevelingen zoals “ga risico-gebaseerd te werk” (dus geen universele mandaten en verplichtingen) en “gebruik vaccinaties niet als verplichting voor internationaal reizen” (waarmee een 2G toepassing voor de QR-pas wordt afgeraden).
Onderstaand de beslisboom van de experts. Loop hem even door met Omikron in het achterhoofd. Begin bij Start. U ontvangt geen tweehonderd euro.
Om er een paar uit te pikken: er is geen toename van het aantal ziektegevallen in omringende landen, import is niet relevant. Endemisch? Kuipers zei gisteren van niet maar dat zegt niet zoveel, hij is immers geen viroloog en werkt met bizarre percentages die zijn gemanipuleerde grafieken naar de kroon steken.
Kans op substantiële morbiditeit is er ook niet. Ga zo maar door; geen schijn van kans. Van de onderste vier beslispunten leidt er geeneen tot “Adviseer meldingsplicht”. Omikron is echt een zacht ei onder de pandemieën.
Maar ja, hier wordt kennelijk niet meer aan getoetst. Ook dat is een verklaarbare gewoonte: we hebben immers nooit eerder een zo snel veranderende ziekte op de A-Lijst gehad. Dat heeft ook helemaal geen zin: het nut van de lijst is dat je bij het (her)verschijnen van een bepaalde ziekte meteen weet wat je te doen staat. Maar een virus waarvan de ziekte bijna elk half jaar van karakter verandert is nu geen schim meer van wat die in 2019 was, toen het vers uit het lab kwam – of uit die ene pangolin natuurlijk. Dus wat zou je nu dan nog op die lijst moeten zetten? De Spaanse Griep? Dat vraagt om een concept motie.
Covid-19 is als pandemie benoemd in de Internationale Gezondheidsregeling, dat zou meldingsplicht onontkoombaar maken. Dat betekent immers dat we te maken met een zorgelijke ziekte. De experts adviseren vervolgens in welke Groep de ziekte geplaatst moet worden. Bij elke Groep is een passend maatregelenpakket bedacht. Maar zoals betoogd: Covid-19 hebben we niet meer en de Omikron-ziekte is na ruim twee maanden nog steeds niet tot pandemie uitgeroepen.
Er wordt door de overheid geen onderscheid gemaakt tussen virussen die nauwelijks muteren en virussen die binnen een maand dusdanig kunnen veranderen dat ze een totaal ander ziektebeeld opleveren (zoals van longen naar keel.) Daar zouden artsen toch bovenop moeten zitten, het is van wezenlijk belang.
O jee, de toekomst…!
Het verwijzen naar een mogelijke toekomstige catastrofe is een terugkerende stijlfiguur die de zittende macht eigenlijk een beetje te goed uitkomt. Ze worden er nooit op afgerekend omdat de catastrofe steevast afgewend blijkt, uiteraard door daadkrachtig ingrijpen. Er is echter nog nooit op basis van zo’n uit de lucht gegrepen onzekere dreiging zoveel ellende veroorzaakt, op manieren die tegen de uitgangspunten van een democratische rechtsstaat indruisen. En precies daarvoor is een nieuwe wet nodig: om wettelijk de grondrechten te kunnen schenden.
Nu huisvesten we ieder honderdduizenden virussen in ons lichaam (met bacteriën samen goed voor anderhalve kilo), maar is dat ooit reden geweest voor een gereedschapskist met grondrechtbeperkingen? Zeg het trouwens maar niet tegen Kuipers, die krijgt een hartverzakking als hij beseft wat er kan gebeuren als ook maar één van al die micro-organismen kwaadaardig zou muteren.
Gereedschapskist of App-lade?
Wat hebben we dan allemaal aan grondrechtbeperkend gereedschap: mondkapjes, waarvan al heel lang duidelijk is dat die een pandemie niet stoppen. Dat kan het toch niet zijn. Lockdowns, die hoogstens het aantal doden uitspreiden over een langere periode tegen enorm volksgezondheidsverlies en kosten… Dat kan het toch ook niet zijn.
Vanwaar dan toch die drive om grondrechtbeperkingen in de gereedschapskist te houden? De avondklok waarvan de aankomend minister van VWS vaststelde dat die totaal niet werkte? Zijn het de vleiende posities van adviseurs en de ongebreidelde armslag van de minister? Het belangrijk zijn, het aanschuiven in talkshows? Of toch de voorbereiding naar een meer technocratisch geregisseerde samenleving?
Dan zijn we dus bij het CTB aangeland, de opstap naar de EU-pas, maar zou het kabinet werkelijk zó graag het braafste kindje uit het EU/WEF-klasje willen zijn? Ten koste van vrijheid en democratie? Is Nederland naar voren geschoven als pilotland, de ideale digitale proeftuin bovenop het belangrijkste internetknooppunt van Europa? We hebben per slot de beste infrastructuur! En weet je, technologie is toch niet te stoppen. En hoe moet je je anders onderscheiden, als gaaf klein landje…
Motie Theunissen over Spaanse Griep in groep A
De Kamer,
gehoord de beraadslaging; dat Covid-19 in groep A is opgenomen om bij voorvoelde coronavirusuitbraken onmiddellijk over te kunnen gaan tot ongrondwettelijke maatregelen, niet gehinderd door parlementaire interventie of andere vertragende formaliteiten;
overwegende, dat deze essentiële bescherming van de volksgezondheid ontbreekt bij vermoedens van andere virusuitbraken;
constaterende, dat er nu geen snel ingrijpen mogelijk is in geval een vaccin- of virus-expert een influenzavirusuitbraak voorziet;
verzoekt de regering tot het in Groep A plaatsen van de Spaanse Griep teneinde deze lacune op te heffen;
en spreekt als haar wens uit, dat hiermede bij mogelijk aanstaande griepuitbraken per direct mogelijk ongrondwettelijke maatregelen kunnen en zullen worden genomen om het volk de wettelijk voorgeschreven bescherming bieden.
en gaat over tot de orde van de dag.
Relevante bijlagen staan onder de vorige post
