Pandemie van ongevaccineerden?

Dat is heel lang de stelling geweest van de politiek, zonder duidelijke onderbouwing: de ziekenhuizen zouden vol liggen met ongevaccineerden. We hadden een pandemie van ongevaccineerden. Met de kennis van nu weten we dat de administratie van gevaccineerden door huisartsen tot wel 63% achterliep, dus hoe wist de politiek dan opeens wel zo zeker dat de ziekenhuizen vol lagen met ongevaccineerden?

En om maar met de deur in huis te vallen: wij hebben de juiste cijfers ook niet en het valt te betwijfelen of de waarheid ooit aan het licht komt. Maar waar we wel steeds beter zicht op krijgen, is de relatie tussen de sterfte aan covid-19 en de vaccinatiegraad. En alweer, de cijfers die het CBS op 23 februari vrij gaf, ontsluiten ook dit geheim. Die bevatten de cijfers die we nodig hebben. De enige aanname die we moeten doen, is dat het levenselixer effect van het corona vaccin inderdaad niet bestaat en toe te schrijven is aan de achterstallige administratie in CIMS en het HVE. Met deze CBS-cijfers kunnen we onder die aanname de overlijdens aan covid-19 opsplitsen in een gevaccineerd en ongevaccineerd deel. Lees de uitleg van de rekenprocedure in het artikel CBS heeft onwerkzaamheid vaccin zichtbaar gemaakt.

Eindconclusie

Laten we voor de verandering eens beginnen met de eindconclusie, dan wordt de rest van het artikel wat beter leesbaar. We gaan dus de cijfers opsplitsen in een wel- en niet-gevaccineerd deel en daarbinnen de oversterfte en de covid-19 overlijdens. Ook gaan we drie perioden onderscheiden:

• Van april 2021 tot aan de Deltagolf (1 april – 30 september 2021)
• Vanaf de Deltagolf tot Omikron (1 oktober 2021 – 31 mei 2022)
• Vanaf Omikron (1 juni 2022 tot 31 december 2022)

Eigenlijk is de sterfte aan covid-19 irrelevant, want het bepaalt slechts de doodsoorzaak en niet zozeer de totale sterfte. Corona was heel vaak “Old man’s Friend”. Het eindresultaat van de berekeningen van de totale sterfte is dit histogram:

Blauw is de oversterfte en rood de sterfte aan covid-19. Lichte kleuren zijn ongevaccineerd, donker gevaccineerd. Als we beginnen bij de sterfte aan covid-19 (rood en oranje dus), dan zien we dat deze bij de gevaccineerde groep lager is dan bij de ongevaccineerde groep. Dat is ook wat ons beloofd is, alhoewel het verschil toch wel mager is.

Maar als we kijken naar de oversterfte (dat is dus inclusief de sterfte aan covid-19), dan zien we een heel ander beeld. Alleen bij de Deltagolf was er bij de ongevaccineerden oversterfte. Bij de gevaccineerden was er altijd een oversterfte, die nog steeds aanhoudt. Sinds Omikron is wel de sterfte aan corona minder geworden.

Bijzonder is het om te zien dat tot aan Omikron de sterfte aan covid-19 hoger was dan je mag verwachten uit de cijfers van de oversterfte. Dat komt omdat het CBS alle overlijdens waar corona een rol kon hebben gespeeld, meetelde als covid-19. De officiële RIVM-cijfers zijn ruwweg 2-5 maal zo klein en dan kunnen we het wel begrijpen.

In dit histogram is nog een extra oranje staaf opgenomen bij de Deltagolf. Dat is het aantal ongevaccineerden, dat is overleden na correctie voor het MET=DOOR effect. Dat zijn de extra overlijdens NA de Deltagolf, waarvan de doodoorzaak covid-19 genoteerd was, terwijl er geen oversterfte was. We zien dan dat het aantal overlijdens aan covid-19 onder ongevaccineerden vrijwel gelijk was aan de gevaccineerden. Immers, als je gevaccineerd was, dan kon corona niet meer meespelen als mogelijke doodsoorzaak. Zie verder de uitleg onder het hoofdstuk “Oversterfte ongevaccineerden”.

Covid-19 sterfte

We gaan nu eerst kijken hoe de sterfte aan covid-19 zich gedroeg, als we de gevaccineerden vergelijken met de ongevaccineerden. We kijken eerst naar de absolute cijfers, waarbij dus de vaccinatiegraad opliep van 0% in januari 2021 tot 91% eind 2022. Dit zien we dan:

Blauw is het aantal ongevaccineerde overlijdens aan covid-19 en dat heeft in de eerste week van 2021 net zijn hoogtepunt bereikt, terwijl niemand was nog gevaccineerd. De groene lijn is het aantal overlijdens aan covid-19 dat wel was gevaccineerd. Dat stijgt uiteraard met stijgende vaccinatiegraad. Vanaf mei 2021 is het aantal gevaccineerde overlijdens gelijk aan ongevaccineerd. Als je op dat moment in een ziekenhuis was gaan tellen, zouden daar naar alle waarschijnlijkheid ook evenveel wel- als niet-gevaccineerde zieken liggen, die opgenomen zouden zijn wegens covid-19.

Vanaf juli zien we dat het aandeel gevaccineerden stijgt boven het aantal ongevaccineerden. Dat is op zich niet zo vreemd, als de vaccinatiegraad alsmaar toeneemt, al zou je dat bij een heel effectief vaccin veel minder duidelijk willen zien. Het beeld dat de ziekenhuizen vol zouden liggen met ongevaccineerden, is nu omgedraaid.

Je mag ook veronderstellen dat het sterftebeeld ongeveer te vergelijken is met de ziekenhuisbezetting, waarmee ook de mythe dat de ziekenhuizen vol zouden liggen met ongevaccineerden is ontkracht.

Bij de Deltagolf overleden er zelfs bijna vijfmaal zoveel gevaccineerden als ongevaccineerden, maar als er 8 maal zoveel gevaccineerden zijn als ongevaccineerden staat dat toch voor een zekere effectiviteit.

En nu in verhouding

Kunnen we wel zien of vaccinatie een beschermende werking heeft gehad? Het verschil blijkt erg klein te zijn. We kunnen daartoe bovenstaande grafiek omrekenen naar procenten in vergelijking tot de vaccinatiegraad.

In deze grafiek is de blauwe lijn het percentage overlijdens aan covid-19 dat ongevaccineerd is. De lijn begint uiteraard bij 100% in januari 2021, want niemand was nog gevaccineerd. Met het stijgen van de vaccinatiegraad, daalt dit aandeel tot rond de 15% eind 2023. Maar hoe moeten we dit nu interpreteren?

Er is voor elke week van het jaar een ondergrens en een bovengrens te berekenen. De bovengrens is makkelijk. Als het vaccin voor 100% bescherming zou geven, dan overlijdt er geen enkele gevaccineerde aan covid-19 en is dus het percentage ongevaccineerden altijd gelijk aan 100%. Als het vaccin geen enkele bescherming zou geven, dan is het percentage dat ongevaccineerd overlijdt gelijk aan het percentage dat ook daadwerkelijk ongevaccineerd is en dat is de oranje lijn. Bij een veronderstelde bescherming van 95% zouden we de blauw gestreepte lijn moeten volgen. De lijn ligt dus dichter bij “geen enkele bescherming” dan tegen de beloofde 95%.

HVE

Een lastig te berekenen effect dat we nog niet meegenomen hebben is het HVE. Dat is dus het effect dat enerzijds zeer gezonde mensen zich lieten vaccineren om hun vrijheid te herkrijgen en anderzijds te zieke mensen die zich niet meer lieten vaccineren en om die reden als ongevaccineerd bleven geregistreerd. Dit effect hebben we nu modelmatig benaderd, door aan te nemen dat 75% van hen die hun einde zagen naderen in de 4 weken voorafgaande aan hun vaccinatie oproep, het vaccin niet meer namen. Dat is uiteraard een model, maar door dit zo te benaderen, kunnen we wel een gevoel krijgen wat dit met de cijfers zou doen. In deze grafiek is de voor HVE gecorrigeerde sterfte weergegeven met een blauwe streepjeslijn.

We zien nu dat er van de bescherming van het vaccin vrijwel niets meer overblijft het eerste halfjaar.

In de jongere groepen die daarna werden gevaccineerd, is dermate weinig sterfte dat het nauwelijks van invloed is. Bij de vroeggeprikten zien we in de eerste twee maanden zelfs een negatieve bescherming, zoals we eerder ook al zagen als we alleen de gevaccineerden volgen. In juni lijkt de bescherming wel weer toe te nemen, maar we moeten ons realiseren dat de sterfte aan covid-19 toen erg laag was. Kleine fouten in registraties geven grote verschillen in de percentages. Maar juist niet meer in de absolute cijfers. Wel is nu duidelijk dat het HVE een niet te onderschatten factor is en de weinige bescherming die het vaccin nog leek te geven volledig opslokt. Maar deze cijfers blijven wel een modelmatige schatting.

Omdat het hier om een onzekere schatting van het HVE-effect gaat, laten we deze cijfers even voor wat ze zijn en nemen het niet mee in de eindconclusie. We geven hiermee dus het voordeel aan de vaccinatie!

Oversterfte

Tot nu toe keken we naar de overlijdens met covid-19 als doodsoorzaak, maar uiteindelijk gaat het om de gedaalde of juist gestegen kans om te overlijden. We moeten dus de oversterfte erbij betrekken en die vergelijken met de kans om te overlijden aan covid-19 en dat geeft opeens heel andere inzichten. Lees hierbij ook een uitgebreidere beschrijving van de rekentechniek in Oversterfte voor dummies.

Nog steeds met de 23 februari cijfers van het CBS kunnen we de oversterfte herverdelen over wel- en niet-gevaccineerden. Als we alleen naar de sterfte bij gevaccineerden kijken, krijgen we dit plaatje:

De cijfers zijn omgerekend naar overlijdens per week per 100.000 gevaccineerden, opdat we goed kunnen vergelijken. Daarom ontbreken de eerste 3 maanden, omdat er nog te weinig vaccinaties waren om een betrouwbaar cijfer te verkrijgen. De zwarte lijn is het aantal overlijdens per week als oversterfte onder de gevaccineerden. De rode lijn is het aantal overlijdens aan covid-19.

In de eerste maanden valt op dat de sterfte aan covid-19 veel hoger is dan er oversterfte was. Dat heeft alles te maken met het feit dat het CBS ook overlijdens met corona meetelt als covid-19 oorzaak. Daar is ook al veel over geschreven, zie bv. Desinformatie van CBS? Maar we moeten het er hier even mee doen, want alle CBS-tabellen zijn hierop gebaseerd.

Ook zien we eind 2022 een enorme griepgolf. Die was bij de gevaccineerde groep heftiger dan bij de ongevaccineerden. Iets met verlaagde weerstand tegen virusinfecties bij gevaccineerden?

Zonder verder op de details in te gaan, zien we eigenlijk in één oogopslag dat de oversterfte meeloopt met de overlijdens aan covid-19. Er waren 8626 gevaccineerde overlijdens aan corona in 2021 en de oversterfte onder gevaccineerden was 9096. Met nadruk wijzen we erop dat de sterfte aan covid-19 was onder de definitie van het CBS, terwijl de officiële cijfers van het RIVM uitkomen op ongeveer de helft.

Deze grafiek is gebruikt om het histogram te berekenen, zoals dat aan het begin van het artikel opgenomen is. Het zijn de zes totalen over de drie genoemde perioden en vervolgens omgerekend naar een gemiddelde sterfte: de rode en blauwe staven.

Oversterfte ongevaccineerden

Dezelfde grafiek kunnen we natuurlijk ook maken voor het ongevaccineerde deel van de bevolking.

Meest opvallende is de sterke daling van de sterfte in de eerste maanden van 2021. Zonder vaccinatie dus! De oversterfte is eind februari veranderd in ondersterfte.

Maar zeker zo opvallend is dat vanaf maart 2021 de daling van corona onder de ongevaccineerden stagneerde (aangegeven met de zwarte bolletjes), terwijl er geen oversterfte meer was. Kennelijk zien we hier het gevolg van de definitie van CBS-WHO, dat corona hier mogelijk een rol heeft gespeeld bij het overlijden. Dat waren dan de mensen die tijdens de tweede golf ziek zijn geweest met mogelijk corona als oorzaak. Precies hetzelfde zien we in de drie maanden na de Deltagolf. Heel veel overlijdens met corona en tegelijk ondersterfte. Bij de gevaccineerden werd dit niet waargenomen: immers, deze mensen waren gevaccineerd en dan kon het geen corona zijn! Hier zien we het “MET=DOOR” corona effect.

Deze cijfers zijn dus terug te vinden in het histogram als de lichtblauwe en oranje staven. We hebben ook een berekening uitgevoerd, waarbij de cijfers onder de bolletjeslijn (waar dus MET=DOOR corona is geteld) zijn vervangen door de cijfers van de gevaccineerden. Ook berekend per 100K dus. Dat is weergegeven als de oranje staaf. Dus als we de MET=DOOR cijfers negeren, dan is de sterfte onder ongevaccineerden tijdens en na de Deltagolf vrijwel gelijk aan de sterfte onder gevaccineerden.

Vanaf de zomer van 2022 zien we gemiddeld ondersterfte bij de ongevaccineerden, terwijl we juist een oversterfte zien bij de gevaccineerden.

Het oversterfte beeld bij ongevaccineerden is vanaf april 2021 dat de oversterfte rondom de nul schommelt. Alleen tijdens de Deltagolf een flinke oversterfte. Bij de gevaccineerden zien we juist een structureel verhoogde sterfte, dus zien we hier het beeld van een Pandemie van gevaccineerden. Wel lijkt het dus dat vaccinatie de doodsoorzaak covid-19 voor een klein deel voorkomt.

Onzekerheid

Met name bij de vaccinatiecijfers is er sprake van een flinke onzekerheid. Die wordt veroorzaakt doordat het CIMS alleen registratie heeft van wie wel is gevaccineerd. Dus als je in het register niet voorkomt, word je beschouwd als ongevaccineerd. Maar er kunnen meerdere redenen waarom je als gevaccineerde niet in het register staat. Het weigeren van de gevaccineerde om zich te laten registreren, maar ook administratieve fouten en achterstand bij met name de huisartsen. Dit fenomeen is beschreven in het artikel Oversterfte zat vooral bij huisartsen. Een achterstand tot wel 63% is weliswaar uiteindelijk ingelopen, maar met name de mensen die in de eerste weken na hun vaccinatie overleden, zullen zo toch ontbreken.

Het Nivel heeft vastgesteld dat uiteindelijk 2,6% van de gevaccineerden ontbreekt in CIMS. Dat lijkt weinig, maar het maakt een enorm verschil bij de berekening van het aantal ongevaccineerden. Als er in een bepaalde week 10% van de overlijdens aan covid-19 wordt gezien, dat zit er bij die 10% dus 90% van 2,6% die WEL was gevaccineerd, dus slechts 7,7% overleed ongevaccineerd en dat is bijna 25% minder.

De vraag is of die 2,6% die de huisartsen zien representatief is voor heel Nederland. Daarom reken wij met 1% ontbrekend. Maar we moeten er dus van uit gaan dat het aandeel overlijdens onder de ongevaccineerden fors lager kan zijn, als het ontbrekende deel toch groter blijkt te zijn. Een flinke onzekerheid dus nog.

Conclusies

Het beeld van een “Pandemie van ongevaccineerden” dat door de overheid is neergezet, lijkt dus niet te kloppen. Tijdens de Deltagolf overleden vijfmaal zoveel gevaccineerden dan ongevaccineerden blijkt uit de CBS-cijfers.

Wat wel lijkt te kloppen, is dat vaccinatie covid-19 enigszins voorkomt, maar in veel mindere mate dan ons werd toegezegd. Ook zien we deze cijfers niet weerspiegeld in een lagere oversterfte en dat is zorgwekkend. Het tegendeel lijkt eerder het geval.

Er is veel onzekerheid in de juiste cijfers. Met name het HVE lijkt lastig voorspelbaar en om die reden buiten de berekeningen voor het histogram gehouden. Het lijkt echter te passen bij het restant aan bescherming dat nog overblijft.

Zowel na de tweede golf als na de Deltagolf zien we bij de ongevaccineerden dat er bij afwezigheid van oversterfte toch heel veel overlijdens worden geregistreerd als “MET corona”. Dit lijkt te wijzen op de toepassing van de doodsoorzaak covid-19 richtlijn van het CBS, waarbij elk overlijden waarbij corona een zou kunnen hebben gespeeld.