Een cryptische kop, ingegeven doordat ik jarig ben vandaag. Ik trakteer de lezers van mijn blog daarom graag op een nieuwe kleine ontdekking. Want als je weinig weet, doe je veel ontdekkingen!
De gemiddelde Nederlander wordt steeds ouder, dat realiseer ik mij vandaag weer als geen ander. Iedereen die leeft wordt voortdurend ouder (nog los van het feit dat “ouder” worden ook weer in context moet worden begrepen) maar er komen tegelijkertijd ook weer 0-jarigen bij. Maar wordt de gemiddelde Nederlander daadwerkelijk ouder? En dan bedoel ik eigenlijk: wordt de sterfteleeftijd hoger? Als je mensen hoort praten over “het eeuwige leven”, “waar ligt de grens”, “binnenkort wordt iedereen 120, en dan?”, dan zou je denken van wel.
Het lijkt zo’n vaart niet te lopen. We worden allemaal niet meer ouder, terwijl de gemiddelde sterfteleeftijd wel omhoog gaat. Dat klinkt gek maar dat komt omdat tussen de 0 en 88 jaar de groep jongeren kleiner wordt en de groep ouderen groter. We worden dus eigenlijk al een aantal jaren niet ouder dan 88.
Als we van 2010-2020 kijken, ging de gemiddelde leeftijd van overlijden per 5 jaar met 1 jaar omhoog. Die ontwikkeling is voorheen sneller gegaan toen het belang van hygiëne werd ingezien en meer recent toen medische wetenschappen belangrijke ontwikkelingen doormaakten (bij hart-en vaatziekten nog tussen 2000 en 2010 bijvoorbeeld). Die progressie gaat steeds langzamer omdat we het laaghangend fruit inmiddels wel hebben gehad. Lifestyle, voeding etc. komen misschien ook nog aan de beurt maar dat zien we dan wel weer.
Zo doorrekenend zitten we in 2028 op 80 jaar, in 2078 op 90 jaar etc. Dat is als je de stippellijn rechtdoor aanhoudt. Natuurlijk kun je niet lineair tot in het oneindige doorgaan, er moet een limiet aan zitten waar we naar afbuigen – maar waar zit die limiet?
Moeten we nu bang zijn voor het schrikbeeld dat wij straks op ons 96ste zitten te verdorren in een verzorgingstehuis zonder verzorging? Wees gerust: de ontwikkeling van ouder worden geldt alleen voor het gemiddelde. Kijken we namelijk naar de gemiddelde stervensleeftijd van mensen boven de 80 jaar, dan zie je iets anders.
Sinds 2018 overlijden 80-plussers gemiddeld rond de leeftijd van 87,8 jaar. Dus al zeven jaar lang is dat gestabiliseerd. Sinds 7 jaar worden die NIET MEER OUDER. Je zou 2017 ook nog mee kunnen nemen: dan is het al 8 jaar stabiel. Terwijl ik altijd dacht dat mensen een steeds hogere leeftijd bereikten.
Hebben we de limiet bereikt? Op zich een geruststellende gedachte.
Wat zegt CBS daarover?
Dat wordt lastiger want dan kom je al gauw bij hun levensverwachting terecht, door CBS gedefinieerd als
“Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd”.
In elk geval lijkt het daar niet op, het is géén realistische verwachting. Kijk maar in Grafiek 3: de levensverwachting van jongetjes geboren is in 2020 en 2021 is driekwart jaar korter dan in 2019, na een epidemie van een ziekte waar jongeren geen last van hadden. En hoe kunnen baby’s in 2023 dan bijna weer terug zijn op niveau 2019?
En dan Grafiek 4, geboren in 1959… Oeps… Ik heb nog maar 5 jaar te gaan! Maar dat was de verwachting toen ik geboren werd. De sterftekansen dalen langzaam dus naarmate je ouder wordt, gaat je levensverwachting omhoog. (Ik dacht eerst dat het kwam omdat er leeftijdsgenoten afvallen – maar dat is niet zo).
Gelukkig zie ik in grafiek 5, ‘Levensverwachting op 65 jaar’, dat ik nog ca. 19 jaar heb te gaan. Het is dan 2044. Maar dan ben ik inmiddels, in 2039, 80 jaar geworden. En dan wordt het weer wat hoger: rond de 87,8 jaar, of nog hoger want tegen die tijd is die horizon misschien weer wat verder weg opgeschoven… Of toch niet? Want dan zit ik op de limiet van 87,8 jaar die we zagen in Grafiek 2.
Nou ja, dan heb ik er in elk geval alles uitgehaald!
“Het CBS verwacht in 2070 een levensverwachting van 87,3 jaar voor mannen en 91,6 jaar voor vrouwen.” Ze zeggen er helaas niet bij voor welk geboortejaar dat geldt.
Het wordt tijd voor een “Levensverwachtingen voor Dummies”. Weg met die mystificaties.
Van harte gefeliciteerd!
En haal er maar alles uit zolang je het leuk vindt. 🎉🎉🎉🎉🥂🥂🥂
Doe ik SuSanna, dank je!
Gefeliciteerd jongeman.
Ik zie bij de eerste grafiek dat in het eerste coronajaar (2020) de gemiddelde leeftijd (AL) bij overlijden hoger was dan in 2019 en fiks daalde in 2021 toen de shots massaal aan vooral ouderen zijn gegeven.
Nu kun je beredeneren dat dit (grotendeels) komt omdat toen vooral (stok)ouderen overleden aan corona. Maar als ik het volgende staatje zie: leeftijd bij overlijden 80+, dan is het verschil tussen 2019, 2020 en 2022 minimaal.
Kun jij hier een plausibele verklaring voor geven?
De groep 65-80, en dat diezelfde (stok)ouderen zonder corona ook zouden zijn overleden. Lijkt mij plausibel.
Gefeliciteerd met dit nieuwe, scherpe, luchtige en tegelijk inzichtgevende stuk…. En natuurlijk ook met je verjaardag 🙂
Haha, dank Herman
Gefeliciteerd. 1959 was een uitzonderlijk bouwjaar. Toevallig ben ik daar ook uit 🙂
Het gaat er niet om hoe oud je wordt, maar hoe je oud wordt.
En dat mag van mij zo gezond en vrij zijn als wenselijk (niet mogelijk want dat wordt met de dag beperkter) Pluk de dag.
Welk getal is nou beter
1.Gemiddelde levensverwachting?
2.Of gemiddelde leeftijd bij overlijden?
Ad 1 heeft als voordeel dat het rekening probeert te houden met dat wij almaar ouder lijken te worden, maar heeft als nadeel dat om het te berekenen er gebruik moet worden gemaakt van een model.
Ad 2 heeft als voordeel dat het echte getallen zijn (niets gemodelleerd), maar als nadeel dat iemand die als 87 jarige sterft in 2020, misschien als ie 40 jaar later geboren was, in 2060 nog in leven zou zijn (door bv al die fantastische medische vooruitgang, en schone lucht enzo…)
Zelf ben ik geneigd om ad2 betrouwbaarder te vinden dan ad1.
Waar ad1 geen rekening mee houdt, is dat de gemiddelde leeftijd niet alleen toeneemt vanwege schone lucht enzo, maar ook toeneemt omdat er steeds minder zuigelingensterfte is (zie bv https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/37979ned)
In 1950 overleden 75.929 Nederlanders waarvan 6 126 zuigelingen (8,0% van het totaal), terwijl in 2023 169.521 Nederlanders overleden met een zuigelingensterfte van 598 (0.4%).
Volgt nu, bierviltje statistiek…
Stel dat de gemiddelde leeftijd waarop iemand overlijd (en die de leeftijd van zuigeling gepasseerd heeft) jaar in jaar uit 88 jaar is, maar je telt dat niet mee in je gemiddelden (want je telt vanaf geboorte), dan is de gemiddelde leeftijd van overlijden voor het 1950 cohort (88*92)/100=81 jaar en voor het 2023 cohort (88*99.6)/100=87.6 jaar
Maw: sinds 1950 is er bijna 7 jaar aan levensverwachting toegenomen als je geen rekening houdt met zuigelingensterfte.
Nou haal ik uit jouw grafiek 4 dat de gemiddelde leeftijd van overlijden voor het 1950 cohort ongeveer 72 jaar is, en voor het 2023 cohort ongeveer 82 jaar is. Maw een 10 jaar toegenomen levensverwachting waarvan er (volgens mijn bierviltje statistiek) 7 jaar verklaard wordt omdat er minder kinderen als zuigeling in 2023 sterven dan in 1950. De overgebleven 3 jaar komen dan (misschien) door betere zorg (wellicht iets: trombolytica bij herseninfarct doet wel iets, pacemakers ook, antibiotica geloof ik ook nog steeds in, bloeddrukverlagers kunnen nuttig zijn, anesthetica bij operaties worden ook steeds veiliger en laporoscopische operaties zijn ook veiliger dan open chirurgie, etc), schonere lucht (zou het??) of (lijkt mij ook een erg waarschijnlijke: de drastische afname in aantal rokers (in de jaren 50 rookte meer dan 90% van de bevolking, nu nog ‘slechts’ 25%).
Wat ik maar wil zeggen, is dat onze toegenomen levensverwachting voor een groot deel verklaard wordt door afgenomen zuigelingensterfte, wat ik hierboven omkleed heb met getallen, met behulp van een… bierviltje!
Nu wordt het tijd om andere dingen te doen…
Van harte gefeliciteerd met je Koningsdag, Anton!
Ik heb ook een grafiek gemaakt van 1+ maar het verschil was op deze tijdschaal (vanaf 2010) zo miniem dat ik gekozen heb voor Alle Leeftijden.
Oud worden is een begrip waar we eens naar moeten kijken omdat het je kan overkomen.
Stel je wordt 100 en ligt de laatste 30 jaren van je leven te staren naar een plafond.
Of je wordt 90 en in de laatste week voel je iets van een niet pluis gevoel.
Vang dat maar eens in een grafiek!
Dan moet je zoeken op QALY. Daarmee wordt e.e.a omgerekend naar een eenheidscijfer.