Onderstaand argument, in een wetenschappelijk artikel, zette mij aan tot het schrijven van dit blog. Hier breken wetenschappers een lans voor het ontbreken van wetenschappelijke onderbouwing, als volgt:
Geen enkele van de maatregelen heeft een wetenschappelijke onderbouwing dus het verplichten van mondkapjes hoeft ook niet onderbouwd te worden.
Vrij vertaald uit Oxford COVID-19 study
Letterlijk geciteerd: “We note that there have also been no clinical trials of coughing into your elbow, social distancing and quarantine, yet these measures have been widely adopted and are considered as effective.” En dus kunnen we mondkapjes ook als effectief beschouwen, die hebben net zo weinig onderbouwing.
Even vooraf
Toen ik een eventjes in de supermarkt rondliep met een mondkapje, herkende ik het lichtbenauwde en nog net niet duizelige gevoel van de laatste keer dat ik snorkelde, met zo’n -toen net nieuw- “full-face mask”. Het was een simpel masker, gewoon om eens te proberen.
Dat bleek dus niks voor mij: het luchtreservoir achter het masker en in de brede snorkelpijp was te groot voor mijn longinhoud. ik ademde de hele tijd eerst de lucht in die ik net had uitgeademd, voordat ik ook wat verse lucht binnenkreeg. Ik moest heel diep ademen om het wat langer vol te houden maar ik kwam toch tekort. Niet leuk als je lang in het water wil dobberen om naar de vissen te kijken.
Datzelfde ervaar ik met mondkapjes ook. Een mondkapje vormt een lucht reservoirtje voor je gezicht. Nadat je hebt uitgeademd blijft dat gevuld met CO2-rijke adem. Die lucht adem je eerst weer in. Hoe erg is dat? Voor mij wel, ik kan niet zo diep ademen door een beperkte longinhoud. Als je lekker diep door kunt ademen (diep zuchten) merk je het misschien niet eens.
In onderzoeken hiernaar zie ik dat ze vaak meten terwijl mensen inspanningen verrichten. Vermoedelijk in de veronderstelling dat zich juist dan het zuurstoftekort zou moeten voordoen. Dat klopt niet. Gezonde mensen gaan dan tijdens het sporten dieper ademhalen en dan stelt dat ademreservoirtje relatief weinig voor, dat adem je weg. Stevige ademteugen doen het recirculatie-effect teniet. Ze zouden het moeten testen bij ouderen die de hele dag achter de geraniums zitten.
De WHO zegt dan weer: “People should NOT wear masks when exercising, as masks may reduce the ability to breathe comfortably.”
Die denken ook: als je maar een beetje ademhaalt, kan zo’n mondkapje geen kwaad… Inmiddels zijn die maskers op verschillende plekken trouwens verboden wegens dodelijke ongelukken. Er zijn wel veilige maskers die een aparte mond-neussnorkelkanaal hebben. Dat verkleint het reservoir. Bij mij werkt alleen een traditioneel niet al te breed snorkel pijpje.
De eerste prikkel
Enfin, op Facebook had ene Sjouke Kingma het over mensen die “in de waan zijn dat een mondkapje ongezond is”. Sjouke is mij eerder opgevallen als fervent voorvechter van het narratief van WHO/RIVM/Overheid/Mainstream media. Bij de bewijsvoering daarvan wordt over het algemeen veelvuldig verwezen naar ‘bronnen’ zoals WHO/RIVM/Overheid/Mainstream media. Ik probeer dat dan toch te doorbreken, tegen beter weten in.
Mijn eerste repliek
“Dat het dragen van een mondkapje ongezond is, daarover is vriend en vijand het volkomen eens, ook de voorstanders van mondkapjes. Althans: in de wetenschap, niet op Facebook natuurlijk. Het belemmert de zuurstoftoevoer, dat is gewoon niet goed.
Daarbij komen nog zaken als zelfbesmetting en huidirrritatie. Voorstanders van mondkapjes vinden het psychologisch effect (?) en het mogelijke voorkómen van een enkel besmettingsgeval zwaarder wegen. Het gaat hier om een miniem besmettingseffect, ook daarover is iedereen het eens, behalve de burgemeesters.
Een miniem besmettingseffect voor een virus waarvan de ernst volgens de laatste stand van de wetenschap varieert tussen “half zo zwaar als de griep” en “twee keer zo zwaar als de griep”.
Tegenstanders van mondkapjes berekenen dat het collectieve gebruik van mondkapjes ten koste gaat van de volksgezondheid. 17 miljoen maal licht zuurstoftekort leidt ook tot ongelukken. Het levert over de hele bevolking gezien veel meer gezondheidsschade op dan dat de minimale bescherming van uitzonderingsgevallen aan gezondheid oplevert. Voor die bescherming zijn betere methodes beschikbaar.
Er bestaat geen ‘waan’ over mondkapjes, wel een onwetenschappelijk oordeel. Of het zou de waan moeten zijn dat het echte, meest feitelijke en best onderbouwde verhaal via de mainstream media tot je komt.”
Daarop kreeg ik als antwoord een aantal links waaruit moest blijken dat de wetenschap het wel degelijk eens was over de veiligheid en effectiviteit van mondkapjes. Ik heb het allemaal bekeken. Daar ga ik overigens geen gewoonte van maken.
De “onderbouwing”…
Claim: Mondkapjes zijn niet ongezond en geven geen zuurstoftekort
https://dpa-factchecking.com/netherlands/200619-99-488141/
“dpa-factchecking” zijn ten eerste journalisten, dat is geen wetenschap, laat staan nu.nl, de tweede link. Nu.nl heeft al een hoop onzin verkocht. We kunnen dagelijks in de krant zien hoe journalisten hun “facts checken”. dpa is eigendom van kranten- en tijdschriftenuitgeverijen en omroepen, dat schrijven ze op hun website. Ik verkeer niet meer in de ‘waan’ dat ik daar betrouwbare informatie vandaan kan halen. Daarvoor heb ik al teveel stommiteiten en slippendragerij gezien in de journalistiek. Het artikel is trouwens ook alweer zes maanden oud, dat geldt op dit moment als ‘mogelijk verouderd’.
Ik heb helemaal niet gerept van ‘CO2-vergiftiging’, dat is van een andere orde. ‘Zuurstoftekort’ klinkt heel zwaar. Van zuurstoftekort kun je bijvoorbeeld hersenbeschadiging oplopen. Bij het lang inademen van licht zuurstofarme lucht loopt dat echt niet zo’n vaart maar daaruit kun je nog niet concluderen dat het gezond is.
Claim: Mondkapjes helpen tegen virustransmissie
Deze derde (als onveilig gemelde) link is een blogje dat nog uitgaat van druppelbesmettingen, net als nu.nl en dpa. Daardoor dacht men nog dat mondkapjes het virus konden tegenhouden. Inmiddels is duidelijk dat het virus in belangrijke mate als gas wordt verspreid, niet als druppels. En dan stel ik het voorzichtig. Het blogje baseert zich op twee links, Artikel A en artikel B.
Artikel A: Initial viral load and the outcomes of SARS
In het eerste -inderdaad wetenschappelijk gepubliceerde- artikel komt het woord masks niet voor, dat gaat alleen over viral load. Mondkapjes verminderen de viral load enigzsins. Dat het overgrote deel van uitgeademd virus zich niet laat tegenhouden door een mondkapje is ook evident. Daarom kunnen we er immers ook door ademen. Een mondkapje helpt natuurlijk wel heel goed tegen uitgespuugd virus, bijvoorbeeld als mensen met consumptie spreken. Die druppels vallen echter snel naar de grond en worden niet of nauwelijks ingeademd. Het besmetten wordt hierdoor niet significant verminderd.
Artikel B: lijst van 70 studies
Dit is een lijst van 70 verwijzingen naar onderzoeken en studies. Een aantal daarvan is mij gelukkig al bekend. Die van vóór juli gaan over het algemeen nog uit van druppelbesmettingen en kennen daardoor overmatig effect toe aan mondkapjes.
Het onderscheid tussen gas (aerosolen) en druppels wordt dan nog niet gemaakt. Er wordt nauwelijks naar groepsbesmettingen gekeken, alleen naar één-op-één situates.
Bij onderzoeken wordt de doorlaatbaarheid bij uitademen gemeten, niet de filtering van besmette lucht bij inademen. Dat draait in latere artikelen bij. De meeste latere artikelen relativeren het effect van druppels en dus van mondkapjes. Ik ga ze niet alle 70 lezen maar zoeken naar “oxygen” in de titels geeft 0 resultaten en het ging eigenlijk toch om zuurstofniveau’s.
Claim: Face masks and coverings work?
De derde link is een slechte mondkapjespromo uit juli (ook nog druppelgebaseerd trouwens).
Deze argumentatie zette mij aan tot het schrijven van dit blog. Ze breken een lans voor het ontbreken van onderbouwing.
Geen enkele van de maatregelen heeft een wetenschappelijke onderbouwing dus het verplichten van mondkapjes hoeft ook niet onderbouwd te worden.
Vrij vertaald uit Oxford COVID-19 study
Letterlijk geciteerd: “We note that there have also been no clinical trials of coughing into your elbow, social distancing and quarantine, yet these measures have been widely adopted and are considered as effective.” En dus mondkapjes ook maar.
Het ging toch juist om dat “considered as effective”? Door wie? Waarom? Lekkere wetenschap hoor! Horen die mensen zichzelf niet praten? Hoe is dit in hemelsnaam serieus te nemen?
Ik baseer me op het voortschrijdend wetenschappelijk inzicht, vooral als meerdere studies tot resultaten komen die overeenstemmen. Bijvoorbeeld: “Studies found that wearing respiratory protective devices may induce a real burden of respiratory effects.” Ik vertaal even wat:
“Studies found that wearing respiratory protective devices may induce a real burden of respiratory effects.”
“Het dragen van mondneusmaskers heeft significante invloed op de ademhaling, zoals:Sciencedirect Gepubliceerd op 1 december 2020.
- een verhoogde ademweerstand [belemmering van vrije ademhaling]
- het steeds opnieuw inademen van de gebruikte CO2-adem die achter het mondkapje blijft hangen
- een lagere zuurstofconcentratie”.
Ook hierop is van alles aan te merken. Zoals het wetenschappers betaamt houden zij de nodige slagen om de arm omdat beschikbaar studiemateriaal nu pas echt wordt opgebouwd. Waar die eerdere factcheckjournalisten zich op hebben gebaseerd kun je je dan ook weer afvragen. We hebben het hier echter over onderzoekswetenschappers die research doen voor hun eigen onderzoek. Dat is toch echt iets anders dan journalisten die op de site van RIVM gaan kijken of iets waar is…
Bijval van Bob Marlies
Gelukkig springen er regelmatig andere virusridders op het strijdtoneel. Guido Versteeg, Bob Marlies, Martin Krijgsman, Stefan Noordhoek, ik vergeet er vast een paar, met altijd goede, doordachte bijdragen, met eigen signatuur. Bob gaf enkele interessante referenties van wetenschappelijk onderzoek dat mondkapjes afraadt of sterk relativeert. Zie hieronder.
Onderzoeken die niet door een universiteit zijn gedaan die belang heeft bij een vaccin… tja wie moet je nu geloven?
Mijn idee: laat ieder in zijn waarde hiermee. die paar malloten waar onder ik zullen echt niet het verschil gaan maken. 80-90% draagt die dingen en mensen vinden dat prima voor de rest van hun leven. ik niet. ik dacht in een vrij land te leven. wel eens van de grondwet gehoord en mensenrechten?
Het blijkt dat er geen wetenschappelijke basis is waarmee het gebruik van maskers (van welke soort dan ook) in het openbaar in bijna de gehele bevolking van Duitsland (minus kinderen tot 6 jaar ongeveer 80 miljoen mensen) kan worden gerechtvaardigd, en recent onderzoek toont hetzelfde aan.
Mund-Nasen-Schutz in der Öffentlichkeit: Keine Hinweise für eine Wirksamheit. Krankenhaushygiene up2date 2020; 15 : 279-295.
Integendeel, een maskervereiste voor vele miljoenen mensen in openbare ruimtes kan zelfs een risico op infectie opleveren,
Ademen dempt het masker. Als er overmatig vocht is, worden de maskers luchtdicht. Daarom wordt lucht ongefilterd langs de randen in- en uitgeademd, waardoor het beschermende effect voor zowel de drager als de omgeving verloren gaat.
Face Masks: benefits and risks during the COVID-19 crisis. European Journal of Medical Research 2020; 25:32.
Het gebrek aan non-verbale communicatie bij het dragen van een masker kan ervoor zorgen dat mensen zich onzeker, ontmoedigd of zelfs psychisch onrustig voelen. Dit kan met name het geval zijn voor mensen die lijden aan een psychische aandoening of slechthorendheid.
Als maskers niet regelmatig worden vervangen (of goed worden gewassen als ze van stof zijn gemaakt), kunnen ziekteverwekkers zich ophopen in het masker. Bij onjuist gebruik kan het risico van verspreiding van de ziekteverwekker – inclusief SARS-CoV-2 – aanzienlijk worden verhoogd.
Deze studie is de eerste RCT van stoffen maskers, en de resultaten waarschuwen voor het gebruik van stoffen maskers.
A cluster randomized trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers. British Medical Journal Open; 5: e006577
Dit is een belangrijke bevinding om de gezondheid en veiligheid op het werk te adviseren. Vocht vasthouden, hergebruik van stoffen maskers en slechte filtratie kunnen leiden tot een verhoogd risico op infectie.
Gezichtsmaskers worden aanbevolen voor ziekten die worden overgedragen via druppeltjes en ademhalingsmaskers voor ademhalingsaerosolen, maar maatregelen en terminologie variëren. De concepten van druppel- en luchttransmissie die in de klinische praktijk zijn verankerd, zijn recentelijk complexer gebleken dan eerder werd gedacht.
Facemasks for the prevention of infection in healthcare and community settings. State of the Art Review. British Medical Journal 2015; 350: h694.
…
Het gebruik van herbruikbare stoffen maskers is wereldwijd wijdverbreid, met name in Azië, dat een belangrijke regio is voor opkomende infecties, maar er is geen klinisch onderzoek om het gebruik ervan te onderbouwen en de meeste beleidsmaatregelen bieden geen richtlijnen voor hen.
…
Het gebrek aan onderzoek naar gezichtsmaskers en gasmaskers wordt weerspiegeld in gevarieerd en soms tegenstrijdig beleid en richtlijnen.
De aanbeveling om chirurgische maskers te dragen als aanvulling op andere volksgezondheidsmaatregelen, verminderde het SARS-CoV-2-infectiepercentage onder dragers niet met meer dan 50% in een gemeenschap met een bescheiden infectiepercentage, een zekere mate van sociale distantie en ondanks ongewoon algemeen maskergebruik.
Effectiveness of Adding a Mask Recommendation to Other Public Health Measures to Prevent SARS-CoV-2 Infection in Danish Mask Wearers – A Randomized Controlled Trial. Annals of Internal Medicine, 18 november 2020
