Hoezo Volks­gezondheid

“Volksgezondheid”…? Op welke termijn?

In het kader van ‘volksgezondheid voorop’, wordt alles in het werk gesteld om sterfdata iets uit te stellen. Hierdoor kan de zorg haar werk blijven doen, zij het zo ongeveer als enige. Daarmee zijn tot dusver 600 levens gered onder 600.000 besmette personen, zeker. Maar hoe ziet de berekening aan de andere kant van de balans eruit? Hoeveel levens offeren we?

‘Volksgezondheid voorop’ lijkt een tegenstelling tussen economie en gezondheid, maar dat is het niet. Economische gezondheid is een voorwaarde voor een goede volksgezondheid na de crisis. Het is dus niet nodig om alles in bedragen om te rekenen. 

• Bij 1% stijging van de werkloosheid, stijgen ook de zelfmoorden met 1%, heb ik wel eens gehoord.
• Hoe zit het met de levensverwachting bij een armoedeval?
• Als er straks door de lockdown geen behoorlijk budget meer is voor de zorg, wat gebeurt er dan met de volksgezondheid?
• Hoe zit het met patiënten die gedurende lockdown naar het tweede plan geschoven zijn?
• Wordt er wel eens in QALY’s gerekend met een daling van het welzijn van 17 miljoen Nederlanders? Welzijn als in: bedrijven kwijt, huizen kwijt, hypotheken niet meer kunnen betalen, geen leuke vakanties meer, echtscheidingen, huiselijk en ander geweld, psychische klachten (depressie) etc. etc.
• In hoeverre wordt oversterfte tijdens een epidemie of griepgolf weer gecompenseerd door ondersterfte? Bijvoorbeeld binnen een half jaar of een jaar?
• Mag je denken in Netto-langere-termijn resultaat of moet je op elk moment van de dag alles uit de medicijnkast trekken zonder je te bekommeren over vanavond, laat staan morgen?   

Misschien valt dat allemaal niet onder ‘volksgezondheid’ en moeten we die term herdefiniëren als ‘het bestrijden van sterfte door een nieuwe ziekte’. Want bij bekende ziektes speelt dit allemaal niet.

Eigen doelstellingen van het RIVM

Alle bovenstaande punten en mogelijke kritische vragen appeleren aan het gezond verstand. Daarbij kun je dingen over het hoofd zien die alleen experts weten. Het beleid en de adviezen van het RIVM kun je daarom ook eens naast de eigen RIVM-doelstellingen leggen. Met de bijna obsessieve focus op IC en zorgcapaciteit lijken ze daaraan toch echt niet meer te voldoen. 

Dus, Collateral Damage: nu of dan?

De (post-)corona gezondheidseffecten van de lockdown zoals stress, werkloosheid, faillissementen, geweld, armoedeval met bijbehorende verlaging van levensverwachting spelen geen zichtbare rol in de besluitvorming.

Over economie vs gezondheid wordt veel gesproken. Het lijken twee werelden die tegenover elkaar staan maar dat zijn het natuurlijk niet. Ook qua budgetten zal de gezondheidszorg aan de beademing moeten worden gelegd, als de economie door de knieën gaat. De lockdown heeft nu al tientallen miljarden gekost als we alleen naar de harde, directe uitgaves kijken. De financiële risico’s zoals kans op economische depressie, verliezen op de beurs, toekomstige steun aan banken e.d., zijn hierbij NIET meegerekend. Als dat gebeurt zijn de daarmee gemoeide bedragen zijn nog vele, vele malen hoger dan waar we nu aan denken. Dat betekent: korten, bezuinigen, snijden.

Korten, bezuinigen, snijden. Bij kleinere zorgbudgetten hoort kwalitatief lagere (of minder) zorg, wat ook weer effect heeft op de levensverwachting, volksgezondheid en sterfte. Wimpel het ‘geld’ argument niet te snel weg.