In dit stuk worden eerder gevonden verhoudingen in het Verenigd Koninkrijk toegepast op Nederland. Geen lichte kost maar opnieuw een zeer dringende oproep tot vrijgave van relevante data, zodat er onafhankelijk en gedegen onderzoek kan worden uitgevoerd zodat we met degelijk materiaal kunnen werken. Maar hoe we het ook wenden of keren: aan vaccinaties als mogelijke (mede-)oorzaak van de oversterfte valt niet te ontkomen.
Afgelopen weken hebben we de vaccineffectiviteit berekend voor bescherming tegen Covid-19 en andere doodsoorzaken in het VK voor de periode april 2021 – december 2022. Thans is deze aanpak ook toegepast op de Nederlandse situatie op basis van de Engelse cijfers.
We bekijken voor de Nederlandse situatie de periode juli 2021 – december 2022. We slaan dus de eerste drie maanden over, reden hiervoor is dat in Nederland de snelheid van vaccineren in het begin niet zo hoog was, waardoor er achterstand op het VK was. Die is later wel ingelopen maar de periode tot juli 2021 is daardoor niet bruikbaar om conclusies uit te trekken en is daarom in de berekeningen en grafiek voor de Nederlandse situatie weggelaten.
De volgende stappen zijn doorlopen:
- Uitgangspunt is de sterfte onder niet gevaccineerde Engelsen per maand;
- Met behulp van data over de vaccinatiegraad (gedefinieerd als ooit gevaccineerd) per dag, is berekend welke sterfte dan per maand verwacht mag worden onder gevaccineerden (onder de aanname dat vaccinatie geen invloed heeft op de sterfte);
- De verwachte sterfte wordt vergeleken met de werkelijk waargenomen sterfte onder gevaccineerden. Het quotiënt van de werkelijke sterfte en de verwachte sterfte wordt de factor Q genoemd (Q is dus werkelijke sterfte gedeeld door verwachte sterfte).
Rekenvoorbeeld: Stel er zijn 600 niet-gevaccineerden gestorven. Nadat de groepen rekenkundig even groot zijn gemaakt blijken er met hetzelfde sterftepercentage 540 gevaccineerden te zijn gestorven, dat is het verwachte aantal als beide groepen even groot zouden zijn geweest. Dan is de eenvoudige deling: “540 gedeeld door 600” en is de uitkomst 0,9. Lager dan 1 betekent dus: voordeel voor de gevaccineerden. - Hieruit volgt een grafiek met op de Y-as de waarde van Q door de tijd heen. In Engeland zien we dat als we naar de bescherming tegen Covid-19 als doodsoorzaak kijken, Q door de tijd heen onder de één ligt, met een stijgende trend (2021 rond 0,2 – 2022 rond 0,8). Als we echter naar alle doodsoorzaken kijken, dan zien we een lijn die spoedig boven de één uitstijgt en in 2022 piekt en min of meer stabiliseert rond de 1,40. Dit betekent dat we voor elke 10 overlijdens in de niet gevaccineerde groep we er 14 zien in het gevaccineerde deel per dezelfde groepsgrootte.
Als het vaccin géén effect heeft, dan is de waarde van Q gelijk aan één. Heeft het een positieve werking, dan is de waarde van Q kleiner dan één. Hoe dichter bij nul hoe beter. Is Q echter groter dan één, dan heeft het vaccin juist een negatieve werking. Dit plaatje komt uit een analyse van de data uit het VK. Voor Nederland zullen we, zoals boven uitgelegd, kijken vanaf juli 2021.
De analyse wordt nu aangevuld met:
- Aangenomen wordt dat ook in Nederland het verloop van Q gelijksoortig is aan dat in Engeland. Met dit verloop kunnen we bepalen wat in Nederland een mogelijke verdeling kan zijn van wel of niet gevaccineerde overlijdens.
- Hiertoe moeten we nog wel de lagere vaccinatiegraad in Nederland meenemen. Aangenomen wordt dat deze 90% bedraagt van de vaccinatiegraad in Engeland. Een lagere vaccinatiegraad betekent dat de aantallen niet gevaccineerde overlijdens zullen stijgen en dat de werkelijke en verwachte aantallen gevaccineerde overlijdens zullen dalen.
- Tevens moeten we corrigeren voor het feit dat de Engelse bevolking ruim drie keer zo groot is als de Nederlandse en er ook demografische verschillen zijn. We hebben dat gedaan door de sterfte per maand en totaal voor de gehele periode voor beide landen met elkaar te vergelijken.
In deze vergelijking kijken we alleen naar de “all cause mortality” (alle doodsoorzaken samen). Laten we allereerst eens kijken naar de sterftecijfers van de twee groepen. Van juli 2021 tot en met januari 2022 blijken die elkaar nauwelijks te ontlopen. Vanaf februari 2022 gaan ze sterk uit elkaar lopen, zoals de volgende figuur toont:
Je krijgt deze percentages ook als je uitgaat van 0% gevaccineerd (voor Niet gevaccineerd) en 100% gevaccineerd (voor Gevaccineerd). Nu kunnen we ook uitrekenen wat de sterftecijfers zouden zijn bij een willekeurige vaccinatiegraad. In volgende figuur zijn deze toegevoegd voor 20% / 40% / 60% / 80%:
Wat we zien is dat hoe hoger de vaccinatiegraad, hoe hoger de sterftecijfers zijn, met name in 2022. Nu komt natuurlijk de vraag om de hoek: heeft een hogere vaccinatiegraad ook oversterfte tot gevolg?
In hoeverre is de vaccinatiegraad een factor in de oversterfte?
Laten we bovenstaande grafiek maar eens uitbreiden met de verwachte sterfte in de periode juli 2021 – december 2022. Voor de duidelijkheid zijn de lijnen uit bovenstaande figuur wat teruggedrukt:
De verwachte sterfte blijkt tot januari 2022 lager te liggen dan welke lijn dan ook. Dit impliceert dat in deze periode de vaccinatiegraad geen (grote) factor is in het optreden van oversterfte. Hoe anders is het echter in 2022. Vanaf februari tot en met december 2022 ligt de verwachte sterfte ergens midden tussen de andere lijnen in. Dit impliceert dat zou de vaccinatiegraad rond de 50% hebben gelegen, dat deze situatie tot minder of geen oversterfte in 2022 zou hebben geleid.
We weten dat in Nederland de vaccinatiegraad voor 18+ rond de 80% ligt. Dat betekent dan ook dat we verwachten dat de werkelijke sterftecijfers in 2022 in de buurt uitkomen van de 80%-lijn. De volgende figuur laat dit ook zien:
Bovenstaande figuur laat duidelijk zien dat de werkelijke sterftecijfers in 2022 steeds in de buurt liggen van de 80% -gevaccineerd lijn. Ligt er vaak zelfs iets boven. Voor 2021 ligt de werkelijke sterfte altijd in de buurt, soms er boven, soms eronder bij álle lijnen.
Vanaf juli 2021 tot einde jaar bedroeg de oversterfte in Nederland ongeveer 12.000 personen. Over geheel 2022 was dat 14.000 personen.
Conclusions
- In 2021 leveren zowel de gevaccineerden als niet gevaccineerden een evenredige bijdrage aan de oversterfte.
- In 2022 hebben vooral de gevaccineerden bijgedragen aan de oversterfte.
Discussie
In hoeverre is dit een getrouwe weergave van de werkelijkheid? Er zijn veel onzekerheden:
- Kloppen de data uit het VK?
- Nederland is een ander land met andere bevolkingssamenstelling en vaccinatiegraad. De correctie daarop is mogelijk voor verbetering vatbaar.
- De momenten van vaccineren / boosteren liepen niet synchroon tussen beide landen, al is ook daar wel rekening mee gehouden.
- Is het verloop van corona- en/of griepgolven in beide landen vergelijkbaar?
In theorie zou het er dus in Nederland heel anders uit kunnen zien, echter we weten dat corona in 2022 voor minder overlijdens heeft gezorgd dan in 2021, terwijl de oversterfte in 2022 juist groter was (en over een veel langere periode, bijna driekwart jaar). Wellicht is er ook een andere verklaring mogelijk, die heeft mij echter nog niet bereikt.
Het heeft dus zeker zin om goed naar de vaccinatiestatus van overleden personen in Nederland te kijken en daar conclusies aan te verbinden.
Cher Anton,
In regel 3 spreekt het rekenvoorbeeld ineens van 600 ongevaccineerden. Deze denkstap ging mij even te snel. In de kern gaat het om het aantal te verwachte sterfgevallen onder gevaccineerden.
Deze gelijkstelling is een beetje verscholen in de 2 voorgaande stappen maar mag m.i. expliciter rond het rekenvoorbeeld worden toegelicht:
Stel dat injecties niet tot extra sterfte leiden dan is het te verwachte aantal sterfgevallen onder gevaccineerden gelijk aan het aantal sterfgevallen onder ongevaccineerden.
Compliment voor jullie inzet,
Jos
Eerder stond er “(onder de aanname dat vaccinaties geen effect hebben op de sterfte)”. Dat is eigenlijk ook jouw laatste regel. Maar dat leverde ook protesten op… Ik heb het rekenvoorbeeld nu een klein beetje aangescherpt. Hoop dat het beter is. Het zijn fictieve getallen (die 600 en 540) die makkelijk rekenen.
Gelijk onder punt 2 in het begin staat:
“Met behulp van data over de vaccinatiegraad (gedefinieerd als ooit gevaccineerd) per dag, is berekend welke sterfte dan per maand verwacht mag worden onder gevaccineerden (onder de aanname dat vaccinatie geen invloed heeft op de sterfte);”
Wat ik graag zou weten is hoe de verwachte sterfte werd berekend (of het nu over gevaccineerden of ongevaccineerden gaat)?
Op grond van het gemiddelde van voorafgaande jaren? Wordt daarbij rekening gehouden met de bevolkingssamenstelling? Als een bevolking groeit of vergrijst stijgt immers de gemiddelde sterfte en moet je om die reden ook de verwachting reeds naar boven bijstellen (hetgeen heel gefundeerd mogelijk is).
Pas daarna heb je een goed inzicht in oversterfte.
Hallo Ron, de verwachte sterfte wordt niet berekend. De sterfte van die dag is immers bekend en de verdeling wel/niet gevaccineerd ook, zowel landelijk (vaccinatiegraad) als onder de overlijdens (af te leiden uit de data).
Aan de hand van het aantal niet-gevaccineerde overlijdens wordt een evenredig aantal overlijdens onder gevaccineerden verwacht. Dat verwachte aantal wordt vergeleken met het werkelijke aantal.
Dag Anton,
Akkoord, dat geldt dan voor de eerste door mij aangehaalde alinea, maar vlak voor de conclusies staat ook in het stuk:
“Vanaf juli 2021 tot einde jaar bedroeg de oversterfte in Nederland ongeveer 12.000 personen. Over geheel 2022 was dat 14.000 personen.”
Daar doel ik dus ook op. Hoe wordt die oversterfte berekend?
Of worden simpelweg de CBS cijfers gebruikt?
Ik heb er eerder via een E-mail op gewezen waarom ik die cijfers niet juist acht.
De kern daarvan staat in mijn eerste reactie.
In het begin van het artikel doet de vraag of de sterfte onder (niet)gevaccineerden groter of kleiner is dan verwacht mag worden op basis van historische gegevens er nog niet toe.
De vaccinatiegraad bepaalt op basis van de waargenomen sterfte onder niet gevaccineerden wat de verwachting is van de sterfte onder gevaccineerden.
Pas later wordt “gespeeld” met de vaccinatiegraad door deze te laten fluctueren tussen 0 en 100%. En dan zie je dat bij 0% er in 2022 ondersterfte zou zijn geweest (lagere sterfte dan verwacht mag worden o.b.v. CBS-prognoses), er bij ca. 50% geen onder/oversterfte zou zijn geweest, terwijl er bij de huidige vaccinatiegraad van 80% die er duidelijk wel is. Let wel alleen bij 2022.
Die getoonde aantallen zijn berekend met behulp van de CBS-cijfers.
Als ik vanuit de UK-cijfers ga kijken (dus de donkerrode lijn, de percentages van de Y-as vermenigvuldigen met het inwoneraantal) dan kom ik aan 13.600 oversterfte in 2021 en 12.500 in 2022. Dat scheelt dus zo’n 10-15%, maar ja het is maar een benadering.
Cordialement, Hans
Ja dat zijn ruwweg de CBS-cijfers (ik zal het nog even navragen).
Hoe de baseline precies tot stand komt weet ik niet. Er zijn achteraf veel manieren om dichter bij de actuele werkelijkheid te komen, voornamelijk met trendlijnen (daar zit dus ook vergrijzing in e.d.). Bonne Klok https://twitter.com/BonneKlok zit daar ook bovenop.
Tot 2021 heeft de CBS-methode echter uitstekend gewerkt, ondanks vergrijzing die volgens sommigen niet meegenomen zou zijn. Zie de oversterftelijnen in https://virusvaria.nl/oversterfte-breekt-alle-records/
De discussie wordt bemoeilijkt als we al beginnen met de juistheid van de prognose te betwijfelen. Dus we houden ons vooralsnog aan sterftecijfers van CBS. We morrelen wel aan de met/door Covid verhouding maar dat is weer een andere discussie.
En sorry als ik niet overal even inhoudelijk en adequaat op reageer, het is echt een kwestie tijdgebrek 🙁
Voor mij werd in de Coronaperiode juist nog eens bevestigd dat je prognoses van bv. het RIVM en allerlei andere “gevestigde instanties” (wereldwijd) best kritisch mag beschouwen.
Maar goed, over een maand of twee krijg ik nieuwe cijfers ter beschikking en kom ik hier nog wel op terug.
Desondanks, voor de enkeling die deze thread nu nog leest, mocht je belangstelling hebben voor mijn zienswijze, laat het dan even weten.
ronslockers@gmail.com
Je moet alles kritisch beschouwen. Wil ook discussiëren, dan zul je toch dezelfde taal moeten spreken met een aantal overeengekomen definities. Als we al beginnen bij de baseline, creëren we een nieuw universum waarin alle basibegrippen een andere betekenis hebben. Dan komen we helemaal niet toe aan het urgente probleem. Ik zal je oude emails eens opzoeken (of mail iets wat bijgewerkt is). Op zich wil ik best wel eens aandacht besteden aan ‘andere zienswijzen’.