Dit lijkt een van de vele kansloze (want te klein voor significantie) studies te worden waaruit zal blijken dat het effect van deze potentiële vaccin-concurrent niet significant is.
Tot stand gekomen dankzij financiële bijdragen van o.m.: Sanofi Pasteur (vaccinproducent), GlaxoSmithKline (vaccinproducent) en Janssen (vaccinproducent), Merck Sharp & Dohme (producent Janssen vaccin). Verder waren er betalingen van Gilead (vaccingigant) en Tecnoquímicas maar die waren niet gerelateerd aan dit project (zoals keurig vermeld in de “Declaration of interests”). Zij hebben uiteraard geen invloed gehad op het ontwerp of op het onderzoek. Dat hoeft ook niet als je het zo klein opzet, dan toont het sowieso niet aan dat Ivermectine werkt. Wat meestal wordt omgekeerd tot: toont aan dat het niet werkt.
Het ideale geneesmiddel voor een besmettelijke ziekte als Covid-19: je maakt de echte ziekte door dus bouwt perfecte immuniteit op – en dan word je weer beter. Ivermectine, een goedkoop middel tegen schurft en rivierblindheid, lijkt sterfte en ernstige symptomen bij corona te voorkomen. Het middel, bejubeld door een fanatieke achterban die Ivermectine ziet als hét alternatief voor vaccins, lijkt werkzaam op die gebieden waar de kwetsbaren door worden geraakt en laat de anderen de ziekte doormaken. Dat blijkt uit de eerste grote, gedegen studie naar het middel, donderdag in artsenblad JAMA. (Maarten Keulemans geeft in de VK een dode link, ik heb die hier vervangen door een werkende link.)
De belangrijkste lichtpuntjes uit de studie
- Van de 275 personen die Ivermectine kregen, stierf niemand.
In de controlegroep van 198 personen was er daarentegen één sterfgeval te betreuren.
Dit verschil (in het voordeel van Ivermectine) zou op toeval kunnen berusten. - De meeste patiënten in de placebo-groep hadden 20% meer tijd nodig tot volledig herstel t.o.v. de Ivermectine gebruikers.
Dit verschil (in het voordeel van Ivermectine) zou op toeval kunnen berusten. - De oorspronkelijke doelstelling: een behoorlijke ernst van de ziekte, uitgedrukt in 2 punten terugval op een 8-puntsschaal, werd slechts gehaald door 2% in de Ivermectinegroep en 3,5% in de placebogroep. Dat betekent dat de controlegroep meer dan anderhalf keer zo vaak de verwachte terugval vertoonde (175%).
Deze verschillen (in het voordeel van Ivermectine) zouden op toeval kunnen berusten. - Sommige patiënten hadden intensievere zorg nodig tijdens het onderzoek. 2% van de Ivermectinegroep, 5% van de placebo’s. Zonder Ivermectine hadden ze dus 2,5x zo vaak “escalation of care” nodig.
Deze verschillen (in het voordeel van Ivermectine) zouden op toeval kunnen berusten. - De placebogroep vertoonde op diverse punten ernstiger bijwerkingen dan Ivermectine: hoofdpijn, diarree, huiduitslag, buikpijn, braken. Je zou zelfs kunnen vermoeden dat Ivermectine hiertegen helpt (onzin natuurlijk). Het geeft maar aan hoe groot de variantie is in zo’n kleine groep.
Deze verschillen (in het voordeel van Ivermectine) zouden op toeval kunnen berusten.
EDIT: 10 dagen later later kwam er aan het licht dat de in de controlegroep ook ivermectine is gebruikt. Dat is in Colombia gewoon te koop. Geen wonder dat de effectiviteit in vergelijking met de placebo-groep niet spectaculair genoeg was voor significantie en dat de bijwerkingen elkaar ook niet veel ontliepen.
Frappant is ook om te zien hoe de verkoop steeg (tabel, zie de rechterkolom) en hoe vaak er in de regio ineens naar ivermectina werkt gegoogled bij aanvang van de trial: de blauwe lijn in de grafiek.
Tegenvallers
Foutje bedankt
Tijdens dit wetenschappelijk bejubelde onderzoek kregen -gedurende twee weken slechts- eventjes álle proefpersonen Ivermectine, ook degenen die een placebo hadden moeten krijgen. Foutje, bedankt, maar toch fijn dat die apotheker dat heeft gemeld. Als het tenminste inderdaad alleen om die periode ging. Die groep verkeerd bediende proefpersonen is daarna wel nog gevolgd maar niet meer in de onderzoeksresultaten betrokken. Wel wordt hier en daar nog vermeld dat deze groep dezelfde resultaten boekte als de Ivermectinegroep. Hoe je dat zonder significante uitkomsten kunt beoordelen is mij een raadsel. Je kunt hoogstens zeggen dat ze beide geen significante verschillen vertoonden maar als het om significantie ging had je het hele onderzoek niet hoeven doen.
Te weinig ziek…
De studie was opgezet om op een schaal van 0 tot 8 te meten welke patiënten 2 punten of meer achteruit zouden gaan. De experts hadden op basis van de literatuur becijferd dat het om ca. 18% van de proefpersonen zou gaan. Dat aandeel bleek substantieel lager te zijn (Hoe kan dat dan? Kloppen er basisaannames niet?) en wel dermate laag dat die groep veel te klein zou worden om nog iets zinnigs over te kunnen zeggen. Eigenlijk bleek de ziekte niet ernstig genoeg. De onderzoeksopzet werd toen maar aangepast. Niet-significante resultaten zijn immers goed te gebruiken, bijvoorbeeld voor vaccinpropaganda.
Vaccin vs medicatie
Bij de bijwerkingen van Ivermectine worden genoemd: trillingen (tremors), zwelling, huidverkleuring. Jeuk ook. Allemaal tijdelijk en ook hier kunnen de verschillen (in het nadeel van Ivermectine) op toeval berusten. In de Volkskrant wordt de vergelijking gemaakt tussen vaccin en Ivermectine. Wat dan meestal niet wordt genoemd is dat je bij medicatie de dosering kunt aanpassen aan de gevoeligheid van de patiënt. Je kunt de behandeling ook stoppen. Dat is een groot voordeel van medicinale behandelingen. Een vaccin is wat dat betreft binair: aan of uit. Zit er eenmaal een injectie in je systeem, dan gaat die er er nooit meer uit. Medicatie schrijf je voor aan mensen die het nodig hebben, bij vaccinatiecampagnes loopt iedereen risico op bijwerkingen, ook gezonde mensen die prima zonder zouden kunnen.
Waarom hoopvol
Het onderzoek is op een manier opgezet die niet-significante resultaten garandeert. Het laat dus veel ruimte voor interpretatie. Hoe komt dat?
De gemiddelde leeftijd van de meeste proefpersonen was rond de 37 jaar. In deze leeftijdsgroep zijn de klachten na een SARS-CoV-2 besmetting minimaal. De onderzoekers wisten dat kennelijk niet: verreweg de meeste mensen weerstaan de ziekte en genezen weer voordat er zich ernstige symptomen voordoen. Je immuniseert (zo noemen we ‘ziek’ zijn) en na een week of wat is bijna iedereen weer beter – en immuun. Dus ook immuun voor het merendeel van de mutanten die door een vaccin-immunisatie niet zullen worden herkend. Zelfs immuun voor mutanten die in sommige gevallen door de vaccinatie tot juist ergere klachten kunnen leiden. Deze zaken worden overigens niet meegenomen bij het bepalen van ‘werkzaamheid’ van een vaccin.
Door lage SARS-immuniteit zijn veel van onze immuunsystemen overvallen door deze nieuwe mutant van SARS. In de leeftijdsgroep van de proefpersonen (de meesten dus rond de 37 jaar) overlijdt ongeveer -precies weten we het niet- zo’n 0,1% aan een besmetting met SARS-Cov-2. Dat is er één per duizend besmette personen. Laten we for arguments sake zeggen: 0,2%: één op de 500.
Bij wat Maarten Keulemans “een grote, gedegen studie” noemt, van ca. 400 personen in totaal, zou je dus best één covid-dode kunnen verwachten. Of misschien wel twee of drie als je echt veel pech hebt. In dit geval vielen de doden dus niet bij de Ivermectineslikkers. Het onderzoek is dusdanig opgezet dat hier hoe dan ook geen belangwekkend resultaat uit kan komen. Wat je ook wil aantonen over Ivermectine of Covid-19: het resultaat zal met dit aantal proefpersonen nooit significant zijn.
De belangrijkste claim ‘Door behandeling met Ivermectine gaat het sterftecijfer omlaag’ is hier dus NIET onderzocht.
Dat er bij de Ivermectine-klanten niemand stierf en in de placebogroep wel, kan dus ook toeval zijn. Ik vraag mij dan ook af waarom deze studie is gedaan als het zelfs niets zegt als iemand sterft. Je weet van tevoren dat er niets significants uit kan komen. En dat de Volkskrant dan weer gaat roeptoeteren dat Ivermectine “niks doet”.
Een beter artikel op news-24.fr
Het kan qua berichtgeving ook heel gemakkelijk anders: lees alleen de kop hieronder al.
Nederlandse versies van het oorspronkelijk franstalige artikel:
Ivermectine verlicht de milde symptomen van Covid-19 niet, zo blijkt uit onderzoek
Robinette Girard8 uur geleden 18
Ivermectine, een controversieel antiparasitair medicijn dat wordt aangeprezen als een mogelijke Covid-19-behandeling, versnelt het herstel bij mensen met milde gevallen van de ziekte niet, volgens een gerandomiseerde gecontroleerde studie die donderdag in het tijdschrift JAMA is gepubliceerd.
Ivermectine wordt meestal gebruikt om parasitaire wormen bij mens en dier te behandelen, maar het wetenschappelijke bewijs voor de effectiviteit ervan tegen het coronavirus is slecht. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het medicijn kan voorkomen dat verschillende virussen zich in cellen vermenigvuldigen. En vorig jaar ontdekten Australische onderzoekers dat hoge doses ivermectine SARS-CoV-2, het virus dat verantwoordelijk is voor Covid-19, in celculturen onderdrukten.
Dergelijke bevindingen hebben het gebruik van het medicijn Covid-19 gestimuleerd, vooral in Latijns-Amerika.
“Ivermectine wordt momenteel veel gebruikt”, zei dr. Eduardo López-Medina, een arts en onderzoeker bij het Centrum voor Pediatrische Infectieziekten in Cali, Colombia, die het nieuwe onderzoek leidde. “In veel landen in Amerika en andere delen van de wereld maakt dit deel uit van de nationale richtlijnen voor de behandeling van Covid.”
Maar drugs hebben ook bewezen verdeeldheid te zaaien. Terwijl sommige wetenschappers potentieel zien, vermoeden anderen dat een effectieve remming van het coronavirus mogelijk extreem hoge en potentieel gevaarlijke doses vereist. Gezondheidsfunctionarissen zijn ook bezorgd dat mensen die wanhopig op zoek zijn naar behandelingen met het coronavirus, versies van het medicijn kunnen gebruiken die zijn ontwikkeld voor huisdieren. (Het wordt vaak gebruikt om hartworm bij honden te voorkomen.)
“Er zijn veel tegenstrijdige standpunten hierover, soms zéér tegenstrijdige standpunten”, zegt dr. Carlos Chaccour, een onderzoeker aan het Barcelona Institute for Global Health die niet betrokken was bij de nieuwe studie. ‘Ik denk dat het weer een hydroxychloroquine is geworden.’
Maar noch aanhangers, noch critici hebben veel harde gegevens gehad om hun mening te onderbouwen. Er zijn weinig goed gecontroleerde onderzoeken naar de werkzaamheid van het medicijn tegen Covid-19, hoewel er de komende maanden meer worden verwacht. En behandelrichtlijnen van de National Institutes of Health merken op dat er niet genoeg bewijs is om het gebruik van het medicijn bij patiënten met Covid-19 “voor of tegen” aan te bevelen.
Eigenlijk een opgeblazen nogal irrelevant onderzoek
Waar het om gaat bij Covid zijn de ernstige symptomen en natuurlijk vooral: de sterfte. Daar gaat dit onderzoek niet eens over. Het is eigenlijk nauwelijks relevant maar De Volkskrant grijpt alles aan om maar te kunnen beweren dat het vaccin het enige is wat ons helpt in de strijd tegen dit virus. Helaas hebben de besmettingen met dit virus dermate weinig impact dat het ongelofelijk moeilijk is om er fatsoenlijk onderzoek over te kunnen doen. Hoe maak je een verschil significant bij iets wat er bijna niet is? Daar is maar een antwoord op: de hele wereldbevolking bij het experiment betrekken. Dan is elk verschilletje significant, hoe miniem ook.
Er zijn overigens legio observationele studies die aan duidelijkheid niets te wensen overlaten. Helaas is dat niet voldoende volgens de normen zoals we die onszelf hebben opgelegd toen er geen crisis was.
Onderzoek door AMA, strijders tegen kwakzalverij
Dit onderzoek is uitgevoerd in Cali, Colombia onder auspiciën van de AMA, the American Medical Association. Hoe langer ik ernaar kijk, hoe minder solide indruk het maakt.
Je zet dus een insignificant onderzoeksprotocol op en omdat de resultaten insignificant zijn, concludeer je “The findings do not support the use of ivermectin for treatment of mild COVID-19”
“The AMA also tried to combat the prevalence of ‘quack’ medicines—potions with secret ingredients of doubtful use or safety, which were widely available before the invention of modern drugs.”
Ook in Nederland hebben we kwakzalverij-bestrijders, de Stichting tegen kwakzalverij, de Stichting Skepsis en vast nog meer. Ik was altijd groot fan, lid en donateur. Deze Stichtingen lopen voorop in de strijd tegen medische onzinclaims en schadelijke wanprestaties of misleidingen. Deze strijd voor gedegen wetenschappelijk onderbouwde medische behandelingen liep altijd in de pas met hoe de overheid erover dacht. Ik kan mij tenminste niet heugen dat de overheid inzette op kwakzalverij, afgezien van subsidies aan behandelmethodes waarover patiënten tevreden waren terwijl er geen enkel bewijs was van werkzaamheid. Dan sputterden de Stichtingen op onderdelen dan wel tegen maar daar bleef het dan bij.
Afgelopen jaar heb ik geleerd dat de anti-kwakzalvers toch niet zo’n open mind hebben als ik altijd dacht. Op het moment dat de gebrekkige onderbouwing van de kant van de overheid komt, kiezen ze toch voor die officële lijn. Ineens valt de kritische toon weg. Sterker nog: de critici worden uitgejouwd en persoonlijk aangevallen (ja het is een scherp volkje, dat zeker). Ik heb er eerder over geschreven. Voor mij was het een enorme deceptie, ook op het forum van Kloptdatwel.nl dat ik in mijn enthousiaste naïviteit bezocht op zoek naar een open discussie met verstandige denkers. Het bleek een toxisch clubje, in processie en met grote eerbied aansluitend bij de voortrekkers van de Stichting.
Let wel: de onderzoeken van AMA moeten zeker serieus worden genomen. Ik meende in de conclusies een bias te zien, die sloten naar mijn idee niet goed aan bij de bevindingen – en de kop van de Volkrant al helemaal niet. Daarom heb ik dit blog gemaakt met min of meer tegenovergestelde conclusies. Mocht je je afvragen waar die bias bij de AMA vandaan zou kunnen komen, dan is die vanuit een verkrampte anti-quack houding beter te begrijpen.
Traditioneel is de basishouding van anti-quack organisaties als AMA fel tegen alternatieve geneesmiddelen, huismiddeltjes, voordehandliggende huis-tuin-en-keuken-behandelingen, zelfs “alternatief” gebruik van geneesmiddelen (repurposing, wat toch iets heel anders is dan alternatieve geneesmiddelen) – en alles wat uit een andere hoek komt dan de academische/farmaceutische. En zéker als die uit alternatieve hoek komen, zoals het Zelenko-protocol (HCQ/Zink). Dat farmaceuten bepaald geen baat hebben bij repurposing van oude medicijnen mag duidelijk zijn.
Ik zou een dergelijke nuancering ook van een kwaliteitskrant verwachten. Maar ja. De kop “Bejubeld ‘wondermiddel’ Ivermectine doet niks tegen corona” zegt alweer genoeg. Het is bovendien opnieuw een leugen, willens en wetens. Hoe komen we hier ooit uit…
Bonus: Following the Money
Het onderzoek kwam mede tot stand dankzij bedragen van
- Sanofi Pasteur (zie hun home page hieronder)
- GlaxoSmithKline – farmaceut met aandeel Pfizer
- Janssen – van het vaccin (Johnson & Johnson)
- Merck Sharp & Dohme – zie hun home page hieronder
- Gilead – fabrikant Veklury® (remdesivir)
- Tecnoquímicas – bij deze vermelding staat expliciet dat deze betaling niet was gerelateerd aan het onderzoek.
Naar aanleiding van de zoveelste blunder van Maarten Keulemans:
