Fact checking Geert Vanden Bossche. Wat klopt er 1 jaar later nog van?

Een lezer vroeg mij mijn licht te laten schijnen over een Belgische factcheck van gezondheidenwetenschap.be. Nu zijn reviews veel meer werk dan zelf iets neerpennen en de factcheck is alweer een jaar oud dus eigenlijk niet echt meer de moeite waard, niet actueel, onnodig, mosterd na de maaltijd.

Al lezend besloot ik toch om het artikel van 19 april 2021 als onverminderd actueel beschouwen. Het is immers gebleken dat er in diverse medische wetenschappen geen sprake is van voortschrijdend inzicht. Voordat er wat verandert zullen eerst de lesprogramma’s (ja ik weet dat dat ‘curricula’ heet) op de medische faculteiten moeten worden aangepast. Na het afstuderen nemen de dames en heren doktoren bij voorkeur geen nieuwe, laat staan afwijkende informatie meer tot zich, zoveel is duidelijk. Hun rugzakje is met de bul afgevuld en de eigen praktijk moet terugverdiend of uitgebouwd of er ligt een bestuursfunctie in het verschiet. Andere prioriteiten.

Van de andere kant wekt het de nieuwsgierigheid om eens te kijken wat er zoal werd beweerd in de factchecks op coronacritici, een jaar geleden. Het zegt iets over de geloofwaardigheid van factchecks in het algemeen. Als ik vandaag zoiets zou doen met een stuk van Maarten Keulemans blijft het toch ‘welles nietes’. Juist bij een oudere factcheck zijn er punten die destijds discutabel waren, waarbij het stof inmiddels wat is neergedaald of de science zelfs is gesetteld. Wie had er gelijk?

Verder betreft het een factcheck op Geert van de Bossche.

Aan hem is op virusvaria.nl verder veel aandacht besteed omdat hij ervan uit ging dat het virus steeds virulenter zou muteren. Besmettelijker, OK, maar dodelijker? Zijn oorspronkelijke waarschuwing dat een gedeelte van de mensheid weggevaagd zou kunnen worden heeft mij nooit kunnen overtuigen. Als het zo zou werken, was de mensheid al veel eerder van de planeet verdwenen, dacht ik dan. Nu ik deze factcheck lees zie ik juist dat aspect nauwelijks terug. Dat maakt het makkelijker om een rechtlijnige debunk te schrijven.

Ben je alleen geïnteresseerd in de laatste ontwikkelingen dan is hier het laatste rapport van Vanden Bossche, waarin hij onverminderd waarschuwt voor hoge sterfte onder gevaccineerden omdat hun immuunsysteem tekort zal schieten tegen dodelijker wordende varianten. En hier een recente factcheck.

1: De introductie van de factcheck

Verkeerd toepassen van wetenschap

Het ‘verkeerd toepassen’ zullen we later in het artikel nog wel uitgelegd krijgen. Dat er niet altijd bewijs is (men noemt later ‘peer-reviewed studies’) is niet verwonderlijk. Er is veel onbekend en dat laat ruimte voor hypotheses. Zeker van deskundigen moeten waarschuwingen op basis van hypotheses serieus worden genomen totdat ze gefalsifieerd zijn. Het is dan ook net zo geldig om te zeggen “er is geen falsificatie waardoor dit is uitgesloten” als “er is geen bewijs dat dit inderdaad zo werkt”.

Geen bewijs van een hypothese is immers iets anders dan bewijs dat de hypothese niet juist is.

Vaccins kunnen nu snel aangepast worden

Het “snel aanpassen van een vaccin”, daarbij wordt nu gehoopt op een half jaar en dan komt de uitrol nog. Dan is het griepseizoen alweer voorbij en zeker de betreffende mutant. Dat is dus bij lange na niet snel genoeg om de mutaties bij te houden.

2: “SARS-Cov-2 muteert relatief langzaam”

De angst van Vanden Bossche voor snelle mutaties zou ongegrond zijn.

Nu wordt In wetenschappelijke artikelen en journalistiek gesproken van een best wel snelle mutatie (fairly high mutation rate). Een aantal voorbeelden hieronder.

In 2020 werd het nog beoordeeld als “sluggish” in een artikel in Nature, waar ook in staat “als een mutatie het virus had kunnen helpen om zich sneller te verspreiden, was dat waarschijnlijk wel eerder gebeurd”. We hebben aan Omikron gezien dat zo’n mutatie veel later kan ontstaan en zelfs uit een andere streng.

In hetzelfde artikel in Nature: “In een tijd waarin bijna iedereen op de planeet vatbaar is, is er waarschijnlijk weinig evolutionaire druk op het virus om zich beter te verspreiden, dus zelfs potentieel gunstige mutaties zullen misschien niet gedijen.”

Dat betekent dus dat in een tijd waarin een groot deel van de mensen gevaccineerd is, hoge evolutionaire druk ontstaat waardoor besmettelijkere mutaties beter gedijen… maar ik loop op de zaken vooruit. De ontkrachtingen van de factcheck liggen voor het oprapen. Voordat iemand zegt “ja, achteraf!”: Dat Nature artikel is van september 2020. De factcheckers hadden het al een half jaar eerder kunnen lezen.

“De snelheid van mutatie in SARS-CoV-2 […] is \vergelijkbaar met de mutatiesnelheid van andere veel voorkomende RNA-virussen, zoals griep en andere veel voorkomende coronavirussen die verkoudheidsachtige symptomen veroorzaken” zegt Katie Kistler, een postdoctoraal onderzoeker die virale evolutie bestudeert in het Fred Hutchinson Cancer Research Center in Seattle. (scitechdaily.com)

En dan hebben we Suman Das, hoogleraar aan het Vanderbilt University Medical Center: “de veranderingen die we zien in SARS-CoV-2 worden ook deels aangedreven door de snelle ontwikkeling van vaccins en behandelingen die zijn ontworpen om het te stoppen. Vergeleken met de begindagen van de pandemie, is er nu veel meer selectiedruk op het virus om te ontsnappen aan de farmaceutische maatregelen om het te verslaan” (livescience.com) Dit onderstreept een belangrijk punt van Vanden Bossche.

Meer recent: “RNA viruses evolve quickly” is een kopje uit een ander wetenschappelijk artikel dat vandaag verscheen. SciTechDaily vindt het wel degelijk snel muteren: “The SARS-CoV virus mutates fast”. Geen wetenschappelijke bron? Wacht tot je zometeen de referenties van de factcheck ziet.

Genoeg over dat Vanden Bossche ongelijk zou hebben over snelle mutatie. Het zal duidelijk zijn waarom ik gestopt ben met grondige factchecks: het is makkelijker om geloofwaardige kul op te schrijven dan aan te tonen dat het kul is. Hoeveel bewijs moet je aandragen om een lukrake bewering te ontkrachten? Eén zwaluw maakt immers nog geen zomer. De overige onderwerpen houd ik kort.

“De vaccinontwikkelaars waren bedacht op ‘immune escape'”

“Er is voor gekozen om de vaccins te baseren op het volledige ‘spike-eiwit’ in plaats van op een klein fragment ervan”, schrijven de factcheckers. Dat zou immune escape, het resistent worden door mutaties, moeten bemoeilijken.

Bestaan er vaccins die zich baseren op slechts een klein fragment van het spike-eiwit? Zoek ik verkeerd of is dit uit de duim gezogen? Het lijkt alsof er dingen door elkaar worden gehaald. Waar het om gaat is dat het spike-eiwit slechts een onderdeel van de verpakking van het hele virus is. Een immuunsysteem onthoud het hele viruspatroon, niet alleen een onderdeeltje ervan. Het probleem is dus juist dat als het virus verder nagenoeg intact blijft maar met een grotendeels gemuteerde spike, het immuunsysteem het virus niet zal herkennen op basis van de vaccinatie. (Over het verkeerd toepassen van valide wetenschap gesproken). Het is inmiddels algemene kennis, dacht ik. Maar ja, dat dacht ik een jaar geleden eigenlijk ook. Ik kan hier wel bronnen voor aandragen maar dat doen zij ook niet dus ik bespaar mij de moeite. Op de referenties die ze onderaan het artikel zetten kom ik later terug.

“De opgekomen varianten bestonden al voor de vaccinatiecampagne”

Het lijkt alsof de factchecker dit bedoelt als tegenargument maar ze begrijpt niet dat dit aangeeft dat varianten pas echt levensvatbaar worden en opvlammen na een vaccinatiecampagne. Deze constatering bevestigt juist het concept van Vanden Bossche.

“Vanden Bossche wil stoppen met vaccineren”

“Voor hem is de oplossing voor deze mogelijke problemen duidelijk: stop het vaccineren!” Nu meen ik dat ik hem heb horen pleiten voor ‘pauzeren met vaccineren tot we meer begrijpen’ van deze nieuwe intraveneuze therapie – want een vaccin in de normale zin van het woord blijkt het immers niet te zijn, alleen al vanwege de korte werkzaamheid. Niet elke injectie is een vaccin.

Ook aardig is dat de factchecker zegt: “Op enkele maanden tijd zou er een aangepaste versie van de vaccins beschikbaar kunnen zijn.” Dat is dus een jaar geleden. Waar blijven die verfijnde versies? Maar ja, ze had ook geen bron. Ze riep maar wat omdat de baas dat had gezegd. Of er was een mooie double spread advertentie ergens beloofd of omdat ze aan haar carrière dacht, ik weet het niet.

“Geen besmettelijkheid na vaccinatie”

“Er zijn echter steeds meer gegevens beschikbaar dat de vaccins wel degelijk ook bescherming bieden tegen infectie en ervoor zorgen dat je veel minder besmettelijk bent”

We wisten toen al dat dat niet waar was. En voor degenen die toen nog geen sterk bewijs vonden: inmiddels weten we in elk geval beter. De eerste weken na vaccinatie ben je bevattelijker voor het virus. De maanden daarna ben je ietsje minder besmettelijk en al snel ben je weer net zo besmettelijk als voorheen. (Of gemiddeld zelfs zieker, ook daarvan zijn data.) Waarbij ook geldt dat je met minder symptomen, dankzij de vaccins, gemakkelijker besmettelijk rondloopt. Bovendien: je bent gevaccineerd, dus je kunt de ziekte helemaal niet hebben! Het moet dus wel iets anders zijn… Die schijnveiligheid heeft ongetwijfeld ook tot veel besmettingen geleid.

Ook hiervan geen bronvermelding, dat doen zij ook niet.

“Vaccinatie verzwakt het immuunsysteem niet”

Dit is een heikel onderwerp. Het wordt al langer geroepen door vaccincritici en is eigenlijk nooit degelijk onderzocht. Onderzoek wordt ook ontmoedigd en wie dit opwerpt wordt weggezet als anti-vaxxer. Er zijn wel degelijk voorbeelden van vaccinaties die de totale sterfte (all-cause mortality) verlaagden en er waren er ook die de totale sterfte verhoogden ondanks dat ze effectief waren tegen de te bestrijden ziekte. Dit bleek in Afrika waar meer risico wordt genomen vanwege de hoge nood. Het is eigenlijk nogal leeghoofdig om van ‘effecten van vaccinaties’ over één kam te scheren alsof elke injectie dezelfde werking heeft bij iedereen. De ene vaccinatie is de andere niet, zeker in een semi-experimentele setting als deze. En de ene patiënt is de andere niet.

“Lockdowns verzwakken immuunsysteem niet”

“Het voedsel dat we eten en ons drinkwater is verre van steriel. Ons immuunsysteem wordt dus nog voldoende getraind.”

Mijn hemel zeg… Need I say more? Zelfs ons rivm kon bedenken dat we wel een griepgolf konden verwachten omdat onze immuunsystemen de updates van twee griepseizoenen hebben overgeslagen. Je immuunsysteem trainen tegen respiratoire virussen met kraanwater en voedsel… Kijkt niemand zo’n tekst na?

“NK-vaccin”

Vanden Bossche ontwerpt vaccins. Zijn kundigheid wordt tegen hem gebruikt. Er is geen sprake van directe concurrentie met deze Covid-injectietherapie, eerder met de traditionele vaccins. Daarover echter geen kwaad woord van Vanden Bossche. Opnieuw een loze, vreemde opmerking. Ik dacht eerst dat zij doctor in medische wetenschap was maar het is een andere Dorien Baetens, huisarts in opleiding. Die doet waarschijnlijk ook haar best.

Conclusie

Ook deze factcheck van Gezondheid en wetenschap is net zoals de meeste factchecks uit de hoek van reuters, MSM en Big Tech een opeenstapeling van slecht onderbouwde lukrake beweringen, stoelend op halfbakken feitjes en expert opinions. Ze beschuldigen een pro-vax vaccinontwikkelaar met veel kennis en ervaring, die zich oprecht zorgen maakt, ervan geen peer reviewed bronnen te gebruiken terwijl ze dat voor het ontkrachten van diens hypotheses zelf ook niet doen. Het punt is juist dat die kennis nog niet vaststaat, daar moet een wetenschappelijk debat over plaatsvinden. Daarbij blijkt een deel van zijn uitleg wel degelijk wetenschappelijk onderbouwd, zo is ook op te maken uit uitspraken van andere onafhankelijke experts en diverse studies, die ik aanhaalde bij ‘Introductie’.

Final Verdict: Utter Bullshit.

De door de fact checker gebruikte referenties

Onderaan het stukje staan 6 referenties die de onderbouwing zouden moeten vormen van de hierboven besproken misslagen. Van eerdere factchecks weet ik dat referenties vaak waardeloze stukken zijn en soms het tegendeel aantonen van wat er in het hoofdartikel wordt beweerd. Ik vermoed dat de factcheckers ze zelf vaak niet eens lezen, ze nemen ze blindelings van elkaar over. In deze referenties kom je trouwens vaak dezelfde frases tegen, zoals die van “Ons drinkwater en ons voedsel is niet steriel, dus onze immuunsystemen worden altijd goed getraind.”

Ik neem deze stukken snel even door (je weet het nooit, misschien staat er wel degelijk iets in dat hout snijdt) en geef hieronder een aantal citaten om het wetenschappelijke gehalte in te kunnen schatten en in hoeverre ze daadwerkelijk de hypothese van Vanden Bossche ondergraven.

(2) “De kern van zijn betoog berust op de veronderstelling dat COVID-19-vaccins geen significant effect hebben op de overdracht. Dit is herhaaldelijk bevestigd als onjuist in meerdere onderzoeken.”
Dat moet dan cherrypicking zijn geweest. Al snel was duidelijk dat zelfs gevaccineerden elkaar kunnen besmetten. “Significant” wil trouwens niet zeggen “Betekenisvol”. Het is significant aangetoond dat mondkapjes 10% bescherming bieden. Je wordt dus na 11 minuten besmet in plaats van na 10 minuten. Significant aangetoond? Zeker. Betekenisvol? Zeg het zelf maar.

(2) “De vaccins zullen absoluut cruciaal zijn om de pandemie te beëindigen”.
Yeah right, die kennen we.

(3) De voornaamste argumenten van dit artikel (3) komen neer op het feit dat Vanden Bosschebij de auteur herinneringen oproept aan mensen die “ook ongelijk hadden”. Hij gaat daar dan uitgebreid op in. Het is onbegrijpelijk dat Dorien Baetens, auteur van de factcheck, zich wendt tot zulk ‘bewijsmateriaal’. Evidence by framing. Dat wekt dan wel weer mijn interesse. Even Googlen. Ik zie een doctor in de Medische Genetica aan de UGent en redacteur bij EOS Wetenschap. Dat leek mij een goede kandidaat – maar een lezer maakte mij erop attent dat het geschreven is door Dorien Baetens, huisarts in opleiding. Maar goed, dan nog…

(3) “Een recent overzichtsartikel suggereert dat immuunontsnapping door varianten van SARS-CoV-2 een mogelijkheid is, maar een die nog niet definitief is waargenomen of aangetoond”
Ja, dus? Daar mag je dan toch wel over doordenken als de halve wereld wordt gevaccineerd? En als je er verstand van hebt, de mogelijke consequenties benoemen? (Zoals gezegd, de doemscenario’s van Vanden Bossche spraken mij ook niet aan)

(4) “Het lijkt erop dat vaccins de transmissieketen drastisch kunnen verkorten en ook de hoeveelheid virus die in deze gevallen kan worden overgedragen, kunnen verminderen. Dr. Bossche’s idee dat het coronavirus zich gewoon van persoon tot persoon zal blijven verplaatsen en dat vaccins alleen ernstige ziekten zullen voorkomen, wordt tegengesproken door de gegevens die zich opstapelen.” Nee, deze gegevens wijzen uit dat transmissie niet volledig wordt gestopt. Ze verminderen misschien, dat staat er toch! Dat zijn dus ‘leaky vaccines’. Bovendien wordt er iets ontkend wat inmiddels als feit is geaccepteerd.

(4) “we kunnen onze vaccins eenvoudig herformuleren om ze aan te passen aan nieuwe zorgwekkende varianten.”
Dat hebben we gezien met Omikron… Weer een onzinnige lockdown om de oren gekregen.

(5) “Er is steeds duidelijker bewijs dat de huidige COVID-19-vaccins de overdracht verminderen, evenals de hoeveelheid viraal materiaal dat beschikbaar is voor uitscheiding, zelfs in asymptomatische gevallen. Er is bewijs dat ze dit effect zelfs bereiken tegen de variantstammen van SARS-CoV-2.”
Welk bewijs? Er wordt daar verwezen naar een studie die bevestigt dat een verse vaccinatie het infectiegevaar [van de Wuhan-variant] vermindert. Dat was dus geen sluitend definitief wetenschappelijk bewijs over het stoppen van transmissie, ook niet over werking tegen varianten. Los van het feit dat dit alles inmiddels door de feiten is gelogenstraft.

(5) “mRNA-vaccins kunnen gemakkelijk worden aangepast om de ontwikkeling van antilichamen te induceren die specifiek zijn geprogrammeerd om te gaan met alle nieuwe varianten die opduiken.”
Ze praten elkaar allemaal na. Het is gewoon niet waar. Misschien ooit, maar niet nu. Science fiction als factcheck – gefeliciteerd.

(5) “‘De onderliggende misvatting’, legde Omer uit, ‘is dat een natuurlijke infectie beter is dan een vaccin’.”
Ook dit behoeft geen verder betoog. Natuurlijke immuniteit is sterker maar je loopt een klein risico op ernstige ziekte. Maar van een vaccin worden sommige mensen ook ziek, al is het meestal maar rillerig of een paar dagen pijn in de arm. Soms erger. Bijna iedereen doorstond Covid ook zonder problemen. En dan hebben we het maar niet over de laatste inzichten in covidsterfte versus vaccinatiesterfte onder 50-minners.

(6) “Voorlopig bewijs geeft aan dat COVID-19-vaccins zeer waarschijnlijk de virale overdracht verminderen, althans tot op zekere hoogte.”
In april 2021 wisten sommigen dus nog maar weinig, dat blijkt maar weer. Als ze zoiets al niet wisten, hoe kon een factchecker dan stellig beweren dat andere effecten niet kunnen plaatsvinden? “zeer waarschijnlijk verminderen, althans tot op zekere hoogte” En daarmee denk je Vanden Bossche onderuit te halen?

(7) “Je bent amper nog besmettelijk na coronavaccinatie”
Dit is een interne verwijzing naar een ander artikel op dezelfde site. De tekst is er helaas niet meer: “gearchiveerd”. Voor de liefhebber hier te lezen via waybackmachine. In september voelden ze nattigheid: “Dit artikel wordt bijgewerkt” en ergens daarna hebben ze het maar definitief laten zitten 😉 (dank voor de link Daniël)

Ik ben dat beloofde “verkeerd toepassen van de wetenschap” niet meer tegengekomen.

• (1) Open brief van Geert Vanden Bossche aan de WHO: https://37b32f5a-6ed9-4d6d-b3e1-5ec648ad9ed9.filesusr.com/ugd/28d8fe_266039aeb27a4465988c37adec9cd1dc.pdf
• (2) Nirenberg E. Addressing Geert Vanden Bossche’s claims. Deplatform Disease, March 15, 2021. Beschikbaar op: https://www.deplatformdisease.com/blog/addressing-geert-vanden-bossches-claims
• (3) Orac. Geert Vanden Bossche is to COVID-19 vaccines as Andrew Wakefield is to MMR. Respectful Insolence, March 17, 2021. Beschikbaar op: https://respectfulinsolence.com/2021/03/17/geert-vanden-bossche-is-to-covid-19-vaccines-as-andrew-wa…
• (4) Jarry J. The doomsday prophecy of Dr. Geert Vanden Bossche. McGill Office for Science and Society, March 24, 2021. Beschikbaar op: https://www.mcgill.ca/oss/article/covid-19-critical-thinking-pseudoscience/doomsday-prophecy-dr-geer…
• (5) Kasprak A. Geert Vanden Bossche stokes fear of COVID-19 vaccines to promote his own flawed solution. Snopes, March 26, 2021. Beschikbaar op: https://www.snopes.com/news/2021/03/26/geert-vanden-bossche/
• (6) https://healthfeedback.org/claimreview/covid-19-vaccines-are-critical-for-controlling-the-pandemic-v…
• (7) https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/na-coronavaccinatie-ben-je-nog-weinig-b…