Op 1 april 2025 nam de Tweede Kamer een motie aan van Ria de Korte (NSC)1Von motie van Ria de Korte waarin aan het RIVM twee vragen werden gesteld. Ten eerste werd gevraagd om te reflecteren op hun rekenmodel voor oversterfte en ten tweede om uit te leggen op welke manier oversterfte in een eventueel ander rekenmodel zichtbaar zou kunnen blijven, ook als er in voorgaande jaren sprake is van oversterfte. Omdat het RIVM de verhoogde sterfte van de voorgaande 5 jaren als ijkpunt neemt, is die verhoogde sterfte op dit moment niet meer als zodanig zichtbaar.
Nu werken wij om die reden al geruime tijd met een model dat precies dit doet2ResearchGate, Evolution of the baseline, zie ook sterftemonitor.nl. Wij dienden daarom nog diezelfde maand een voorstel in om onze Normsterfte-methode3PDF Normsterfte in overweging te nemen.
RIVM: Wij meten geen langdurige meersterfte
Het RIVM gaf op 11 juli haar reactie4Link reactie RIVM. Zij stellen expliciet dat de RIVM-sterftemonitor moet worden gezien als een „signalerings- en analysetool van acute verheffingen”. Dat zei eigenlijk al genoeg maar zij onderstreepten toch nog eens dat het RIVM-model zelfs nooit is ontworpen voor het signaleren van structurele veranderingen in sterfte; de methode “heeft niet als doel langdurige trends te monitoren” aldus het RIVM.
In eenvoudige taal: Het RIVM legt uit dat zij alleen kortdurende pieken zoals griepgolven en hittegolven willen zien als oversterfte. Om die zichtbaar te maken, neemt het RIVM het huidige (verhoogde) sterftepatroon als referentiepunt. Alleen afwijkingen daarvan worden als echte “oversterfte” beschouwd.
Het RIVM ziet intussen wel degelijk de verhoogde sterfte sinds 2020. Het labelt deze oversterfte als “een nieuw sterftepatroon”. Oversterfte bestaat in de ogen van het RIVM uit tijdelijke pieken bovenop dat niveau. Het RIVM bevestigt ook dat het sterftepatroon tot en met 2019 veel lager was, door te spreken van een “verouderd sterftepatroon” als het gaat om het niveau van vóór de trendbreuk.
Een en ander impliceert dat voor dat doel, als gevraagd in de motie: het zichtbaar houden van de oversterfte, een ander model moet worden gezocht, zoals het Normsterfte-model dat wij hebben ingebracht. Ons model wordt door het RIVM echter niet serieus genomen. Integendeel, zij besteden er geen enkele aandacht aan. Ook niet aan concrete alternatieven die dat doel misschien zouden kunnen dienen. Het RIVM heeft daar echter wel weet van, gezien hun opmerking dat er “meerdere benaderingen zijn ontwikkeld om verwachte sterfte in te schatten”. Zij noemen twee voorbeelden: Euromomo en Eurostat, die zich beide ook baseren op een periode van 5 eerdere jaren, net als het RIVM.5Nadere beschouwing van de Eurostat data roept kennelijk geen vragen op. Hier de grafieken van Eurostat zelf. Al twee jaar kent NL een twee maal zo hoge oversterfte als het EU-gemiddelde. Niemand krabt zich achter de oren.
En met een rechte baseline (van dezelfde data):
Dat het model Normsterfte niet de revue passeert is des te opmerkelijker omdat het RIVM nadrukkelijk aangeeft dat zo’n gewenst model gebaseerd moet zijn op andere indicatoren, waaronder “levensverwachting en leeftijdsspecifieke sterftekansen”.
Dit zijn exact de fundamenten onder de Normsterfte! Het RIVM wordt op hun wenken bediend.
Het RIVM noemt daarnaast ook “doodsoorzaken” als belangrijke factor. Dat betekent in dit tijdsgewricht vooral dat de sterftekansen in 2020-2021 voor sommige leeftijdsgroepen zijn beïnvloed door de tijdelijke Covid-epidemie en dat dit correctie zou behoeven. Omdat er over deze periode geen betrouwbare data beschikbaar zijn (met/door Covid overleden?) is het Normsterfte-model gebaseerd op data tot en met 2019. Het model houdt in die zin dus wel degelijk rekening met doodsoorzaken.
Wat zegt de Minister?
De minister beschouwt het onderwerp als afgedaan. Hij geeft in zijn antwoord echter een volstrekt verkeerde voorstelling van zaken. Hij -of een ambtenaar die thuis is in het complexe oversterftedossier- schrijft over de Normsterfte, letterlijk, dat het gaat om een model “waarin niet wordt uitgegaan van de te verwachten sterfte”. Met deze motivatie wordt het afgeserveerd.
Dit is niet alleen feitelijk maar ook logisch onjuist. Hier wordt een methode om de te verwachten sterfte te berekenen, beticht van het “niet uitgaan van de verwachten sterfte”…!?
Dit is ondeskundig, onlogisch en circulair geredeneerd. Een argumentatie-theoretische uitleg is overbodig om uit te leggen hoe onzuiver dit is. Het is echt uitermate zorgelijk.
Mogelijk is dit antwoord ergens doorheen geslipt, maar dan nog is het moeilijk te accepteren dat we met dit denkniveau hebben te maken waar het om onze volksgezondheid gaat. Eigenlijk is het onacceptabel – maar de enige alternatieve optie om het te begrijpen is te veronderstellen dat de waarheid opzettelijk wordt verdraaid op een manier die we kennen als gaslighting. Dat zou wel ver gaan.
De trendbreuk is ook onmiskenbaar in de CBS-cijfers. Het CBS schrijft de hogere sterfte toe aan bevolkingsgroei en vergrijzing. Dat past echter niet bij de trendbreuk 2021, die dan geleidelijker, verspreid over meerdere jaren zou moeten hebben plaatsgevonden.
De CBS-verklaring van de groeiende sterfte (bevolkingsgroei en vergrijzing) roept de vraag op hoe de sterfte in 2023 lager kan zijn geweest dan in 2022. Bevolkingskrimp en verjonging misschien?
Fazit
Het RIVM bevestigt dat zij in 2021 dezelfde trendbreuk herkennen die u ook ziet, kijkend naar bovenstaande CBS-grafiek: een plots opgekomen blijvende verhoging van de basissterfte in 2020 (verklaard door Covid) die onverklaard aanhoudt in de daaropvolgende jaren. Voor het RIVM is het een nieuw basiscijfer om kortdurende pieken tegen af te zetten. Voor anderen (de nabestaanden niet in de laatste plaats) is het op zijn zachtst gezegd een zéér zorgelijke en onwenselijke ontwikkeling geweest, die zich op macro-niveau nooit eerder zo heeft voorgedaan en op micro-niveau voor veel rouw en verdriet heeft gezorgd.
Het nut van het monitoren van oversterfte is dat daar beleid op kan worden gemaakt. Het bewaken van de volksgezondheid is een van de belangrijkste taken van de overheid. Het negeren van onverklaarde oversterfte is nalatig te noemen voor instituten die het monitoren van de volksgezondheid tot taak hebben. Daarvoor bestaat een term: Ambtelijke nalatigheid. Dit klinkt als een beschuldiging maar het is bedoeld als een neutrale constatering.
Noch van de kant van de minister, noch van het RIVM, noch van het CBS, nergens bij de overheid herkennen wij interesse in de oorzaak van een dergelijke plotselinge massale meersterfte onder hun eigen sponsoren, de belastingbetalers, ook niet als daarover Kamervragen worden gesteld of moties worden ingediend.
Van bewaking van volksgezondheid is de facto geen sprake meer.
AI over oversterfte monitoring
Grok: https://x.com/i/grok/share/qEGgW4wRoh25qQNkRQ64TlmaD
ChatGPT: https://chatgpt.com/c/68e2116b-0dfc-8328-b505-500b56da4f0a
Er is al een vervolg op dit artikel, n.a.v. reacties van JVI en Jan van der Zanden. Zie de Nächster Beitrag
Beglaubigungsschreiben
- 1
- 2ResearchGate, Evolution of the baseline
- 3
- 4
- 5Nadere beschouwing van de Eurostat data roept kennelijk geen vragen op. Hier de grafieken van Eurostat zelf. Al twee jaar kent NL een twee maal zo hoge oversterfte als het EU-gemiddelde. Niemand krabt zich achter de oren.
En met een rechte baseline (van dezelfde data):
Waarschijnlijk is de oversterfte het hoogst in Nederland. Een extra aanwijzing is dat van alle EU-landen alleen in Nederland de levensverwachting gedaald is tussen 2019-2024. Een aantal Oost-Europese landen, waarvan de inwoners minder ingeënt zijn, plus het land Zweden dat minder lockdownmaatregelen had en relatief veel mensen het eerste jaar besmet zijn geraakt, hebben de hoogste levensverwachtingsstijging. De landen met een bovengemiddeld hoge inentingsgraad enz. hebben juist de minste, zeer minimale levensverwachtingsstijging. Zie artikel Joop.nl 15 september.
“Malta, Spain and Austria recorded the highest excess mortality rates in June 2025 (29.9%, 10.6% and 10.5% respectively), while Bulgaria (−8.8%), Lithuania (−8.6%), and Latvia (−7.8%) recorded the lowest.” Aldus de EU, al is dat maar een snapshot van 1 zomermaand.
De oversterfte in NL is al zo’n 2,5 jaar ruim het dubbele van het EU-gemiddelde (incl. NL). Dat kun je zien in Statista. Even Nederland aanvinken in de eerste grafiek (EU staat al aangevinkt).
Het is toch niet te begrijpen dat daar niet op wordt geacteerd? Ook niet door Kamer, artsen, zorgverzekeraars etc.?
Dit komt dus vrijwel naadloos overeen met de levensverwachtingstrends.
Zeker, de levensverwachting wordt afgeleid van sterftecijfers.
Snap ik. Zie mijn reactie levensverwachting 2019-2024.
Toevoeging: Vanaf februari 2019 kun je voortaan in Nederland een doodgeboren kind registreren en ook de kinderen die binnen 24 uur na geboorte overlijden. Deze laatste groep werd ook (voorheen) nog niet aangemeld/geregistreerd. Als zij nu wel worden meegenomen/meegeteld in de statistieken verklaart dit onder andere de allerlaagste plaats in de EU-levensverwachtingsstatistieken.
Het aantal doodgeboren was overigens tot 2019 flink gedaald naar circa 400 maar is daarna in vijf jaar gestegen naar 461. Ook het aantal levendgeborenen dat binnen 24 uur sterft zal daarom vermoedelijk ook iets toegenomen zijn.
Goed punt. Mede daarom is het zo cruciaal om sterfte per leeftijdscategorie in kaart te brengen; dat filtert deze wijziging er uit. De levensverwachting is helaas ook een model en dus gevoelig voor allerlei ruis.
Nog meer tegenwerpingen tegen deze eenvoudige KPI? Ik snap nog steeds niet dat ik daar niet eerder op gekomen ben.
Al doende/denkend leert men.
Deze groep wordt nu juist in de ‘normsterfte’ gehalveerd.🙃
Daarom moet je niet rekenen op basis van een arbitraire levensverwachting, maar obv sterftekans per leeftijd. En ook niet cohorten samenvoegen, want dan krijg je rare prognoses. Met name bij de leeftijd die hoort bij de babyboom. Als een leeftijd door de babyboom-grens schuift, krijg je een rare sprong. En zelfs dan…. De baby-boomers zijn niet evenredig over het jaar verdeeld: 9 maanden na 5 mei de top!
Levensverwachting kun je berekenen voor iemand die tenminste 1 jaar oud geworden is. Dan stoort vroeg overlijden niet
Hé, is dat zo? Want in Zweden hebben ze toch ook flink geprikt. En als daar geen oversterfte is, zou dat dus toch door iets anders komen dan de prikken. Uitstel zorg? Psychisch gedoe? Toch Long Covid? Etc.
Inderdaad, allemaal vragen die onderzocht worden zodra de data worden vrijgegeven, deo volente.
Zweden: Natuurlijke bescherming die voorafging aan de prik heeft ook beschermend gewerkt tegen de prik? Of heeft Zweden mazzel gehad met de batches (zie ook vergelijking met hun buren) en heeft Nederland enorme pech gehad?
Uitstel zorg: Tijdelijk zorguitstel kan wat bijgedragen hebben. Het heeft niet de substantie om een drama als dit te veroorzaken. En als Zweden een tegenvoorbeeld is: er zijn tegen uitgestelde zorg ook allerlei tegenargumenten.
Psychisch gedoe: zal zeker gespeeld hebben bij deze en gene. Ik heb geen eerdere gevallen kunnen vinden waarbij dat tienduizenden doden tot gevolg had. Wel aandacht aan besteed aan het angstnarratief.
Long Covid: PAIS is er altijd geweest. Zo’n 93% van de Long Covid patiënten (althans: die zich gemeld hebben bij het Long Covid Centrum) was gevaccineerd. Klachten zijn vrijwel identiek aan de vaccinatiebijwerkingen etc. Enfin, uitgebreid bekeken.
Etc. etc. etc. inderdaad… Speculeren dan maar, in de hoop er wat beweging in te krijgen!
Klopt. De levensverwachting is relatief veel gestegen/de oversterfte is relatief laag in Zweden. Eén van de vermoedelijke redenen: Dankzij weinig lockdownmaatregelen zijn er in Zweden vooral het eerste jaar veel meer mensen besmet geraakt met covid.
Natuurlijk opgebouwde immuniteit werkt vele malen beter en veel langer dan ‘immuniteit’ verkregen via een injectie. Ik vermoed dat die natuurlijke immuniteit ook (deels) werkt tegen de nadelen van de covidshots. Verder staat mij bij dat in Zweden een groot aantal doses zijn afgekeurd. Wellicht dat in andere landen die erdoor zijn geglipt.
Ook daar oversterfte, wel iets minder. Aspiratie?
Goeie vraag! Hoe kan het dat 2023 lagere sterfte kent als 2022.
Mag ik een tegenvraag stellen. Hoe komt het dat 2019 minder sterfte kent dan 2018 kent?
Was 2018 dan oversterfte, of 2019 ondersterfte? Was dit eventueel excessief? En wat doet dit met de normsterfte?
Inderdaad. Eigenlijk meer een extra tegenvraag, dezelfde maar dan op andere jaren. Je zult correcties moeten toepassen en daar begint het feest. Bij een griep is dat antwoord snel gevonden maar ja, als er geen verklaring is…
Je kunt ook als norm nemen, dat er vrijwel elk jaar een sterftegolf is. Soms wat langere ‘verhoging’, soms kort en heftig. En eens in de 6 jaar nauwelijks verhoogde sterfte
Modelleren is keuzes maken. De vraag is of die keuzes terecht zijn of niet.
En bij jullie ‘normsterfte’ worden jaren met sterftegolven direct vergeleken met jaren zonder sterftegolf. Sterker nog, het jaar zonder sterftegolf was het laatste jaar van de data reeks, wat dan van nature een lagere verwachting geeft voor de jaren erna.
Dit soort problemen is inherent aan modellen en hun keuzes.
Daarom mijn voorstel: stop daar mee en rapporteer deugdelijk de sterfte cijfers /100.000/categorie. Als die dan, met hun wiebelingen bionnen het jaar en soms over jaren heen, na 2021 structureel 10 a 15% hoger liggen, dan vóór 2020, dan is structurele oversterfte vanaf 2021 in die leeftijdscategorie onweerlegbaar bewezen.
En dan kun je daarna al die leeftijdscategorieën nog optellen als je wilt….
Prove me wrong!
Nogmaals: dan hebben we ngo geen sluitende verklaring voor het waarom. Wel vanaf wanneer. Als je de jaren ook nog opdeelt in kwartalen. Maar ik weet niet of die gegevens (sterfte + populatie omvang/leeftijd) beschikbaar zijn.
Serieus…? Vind je das niet duidelijk genoeg?
Je bedoelt dat je voor elk jaar van tevoren een griepgolf gaat inplannen? Het ene jaar niks, het andere jaar 8000?
En daarnaast hebben we altijd te maken met shifted mortality. Daarom in 2019 minder sterfte als vervolg op de heftige griep van 2018. Dus 2018 trekt de prognose omhoog en 2019 trekt hem evenredig weer omlaag.
Nee, niet inplannen.
Mijn voorstel is: presenteer gewoon de sterfte per leeftijdscategorie per 100.000. Dan zie je vanzelf dat bij een griepjaar het een keer hoger uitvalt. EN het jaar daarop wat lager. Maar over meerdere jaren zie je onmiskenbaar een trend (verlaging) En plots een verhoging vanaf 2021. En dan heb je geen enkele discussie meer over modellen en correcties etc. etc.
Dat is toch evident?
En je rapport dan dus ook geen totale oversterfte. Maar oversterfte per leeftijdscategorie. Veel transparanter. En onweerlegbaar.
Of zie ik hier nou iets heel doms over het hoofd?
Klopt. En de oversterfte is ook relatief hoog geworden in 2020 omdat in het najaar 2019 er geen griepgolf was.
De lockdownmaatregelen en het relatief grote aantal zwakkeren hebben dus vanaf maart 2020 de oversterfte extra verhoogd. In 2021 waren de lockdownmaatregelen, uitgestelde zorg en uitgestelde vaststelling van dodelijke ziekten, enorm toenemende obesitas, plus de ‘vaccins’ verantwoordelijk voor (extra) oversterfte. Daarna is de kans op sterfte door corona flink gedaald maar is het aandeel van de ‘vaccins’ bij de oversterfte enorm gestegen. Dat er nog (behoorlijk) wat coronadoden worden geregistreerd komt omdat ‘overleden met corona’ sinds november 2021 daar ook bij worden geteld. (Daarna is dit wereldwijd verplicht door de WHO)
En de verboden eerstelijnszorg en de verboden medicatie en de experimentele dodelijke behandelingen in de ziekenhuizen en de fatale protocollen in de verpleeghuizen. Ben ik nog iets vreselijk vergeten?
Zeker. Het (mogelijke) gevaar van covid19 werd tot dusdanig hoge proporties opgeblazen dat miljoenen mensen gestrester werden en eerder een hartinfarct kregen . Bovendien tast stress het immuunsysteem aan.
Er was een flinke griepgolf in 2018, vandaar.
Klopt. Plus dat er eind 2019 geen griep rondwaarde. Pas eind januari, begin februari 2020 begon de griep op te komen die begin maart werd overgenomen door covid19. Omdat de griepstijging in februari vooral gebaseerd was op meldingen in ziekenhuizen, huisartspraktijken kunnen die meldingen ook (grotendeels) covidinfecties zijn. Er werd toen immers amper getest op corona.
Laat ik het zo zeggen: Er was elk jaar een ‘flinke’ griepgolf. Behalve 2019.
De vraag is dan. Gaan we al die jaren corrigeren door te corrigeren voor oversterfte door griepgolf? Of kunnen we beter zeggen. Elk jaar is er wel een sterfte golf, laten we die van 2019 corrigeren / ophogen, om zo beter in de pas te lopen?!
Beter is het om 2020 te corrigeren. Daar overleden meer mensen aan corona, omdat er in 2019 geen griep was. Het is allemaal verschuiving van sterfte. Moment van overlijden wordt voor 90% bepaald door je eigen gezondheid. Het exacte moment door een “laatste zetje ziekte” zoals griep of corona.
Ik ben niet zo overtuigd van oversterfte na ondersterfte. Dit is meestal kortdurend (aantal weken) en geen jaar verschuiving.
Meestal zie je bij flinke griepgolf, een steile daling met ondersterfte.
Bij ondersterfte zie je dat effect niet. Hooguit wat hogere sterfte in de zomer, danwel oversterftepiek tijdens hittegolf.
Maar geen hoeveelheden die de ondersterfte in de winter daarna opvullen.
Er zijn in het verleden wel vaker periodes met onder en oversterfte geweest. Maar ik zie daar geen wetmatigheid in, dat we ‘altijd’ oversterfte na ondersterfte zien.
Ik vind zelf ook niet dat de eerste drie corona golven vergelijkbaar zijn met griep, in een groten deels naïeve populatie.
Er zullen er vast een aantal zijn die een jaar gratie hadden gekregen. Maar dit zal een heel klein deel zijn.
Na elk jaar met exact verwachte sterfte kun je een forsere oversterfte verwachten. Daar heb je niet eens ondersterfte voor nodig. Een reservoir opsparen kan heel goed zonder noemenswaardige ondersterfte, netjes binnen de bandbreedte en zelfs strak op de baseline. Dat is op jaarniveau te zien.
In de seizoensgrafiek zie je het het beste. 2017 en 2018 beide wat meersterfte (griep), wat wordt gecompenseerd in de loop van 2019. We stonden weer op nul. Ook zie je na elke griepgolf de lijn weer omlaag lopen (mindersterfte), niet een maandje of zo maar meestal tot de volgende golf. Ondersterfte is de reactie op oversterfte.
Oversterfte op weekniveau toont de normale seizoensfluctuatie als je vergelijkt met dezelfde weken in eerdere jaren, waar je de griep uit hebt gehaald. Dat is wat RIVM doet.
De weekrapportage van RIVM zegt alleen iets over die week. Wanneer precies de normale seizoenspiek valt is echter niet te voorspellen.
De seizoensgrafiek (obv de Normsterfte) geeft ander inzicht. Aanvullend op de RIVM-methode. Eigenlijk is het omgekeerd want alle info zit ook in de jaargrafiek: een steile hellingshoek betekent een week met week-oversterfte.
We hebben het hier over ONDERsterfte na OVERsterfte. Dat duurt ongeveer een jaar. Zie dit artikel dat we er over hebben geschreven.
https://steig.nl/2025/09/veiligheid-en-effectiviteit-van-de-covid-19-vaccins-in-nederland/
Een nieuw sterftepatroon zegt RIVM (in periodes met weinig infectieziekten).
Zou kunnen, maar dan wil ik wél oorzaken zien.
Covid ligt natuurlijk voor de hand, maar waarom dan pas vanaf najaar ’21?
Dat patroon zou dan toch al zichtbaar moeten zijn tijdens/na de eerste golf voorjaar ’20?
Het “onverklaard” aspect is het grootste probleem. Moeilijker te accepteren dan de sterfte zelf, hoe erg ook. Of juist daarom misschien, juist omdat die sterfte zo erg is, is de nonchalance waarmee er wordt omgegaan hemeltergend. De doden zijn niet terug te draaien, de nonchalance wel.
Al die modellen is natuurlijk ook eigenlijk maar niks. Zeker niet als het niet persé nodig is.
Het is bij nader inzien veel beter om een soort “absolute relatieve norm” te hebben. En die norm bestaat al:
Bepaal de sterfte per 10 (of desnoods 5) jaars categorie en rapporteer die per kwartaal (of desnoods per maand). Het is vergrijzings- en vergroeningsproof. Dan zie je heel snel hoe veel mensen per 100.000 er per jaar sterven van elke leeftijdscategorie. Daar valt niet mee te rommelen. Als er dan bijv. in de categorie 40 – 50 jaar of in 80 – 90 jaar plots veel meer mensen sterven, dan weet je dat er iets aan de hand is.
Dit is:
1. ✅ Direct beschikbaar
2. ✅ Real-time rapporteerbaar
3. ✅ Modelonafhankelijk
4. ✅ Transparant en begrijpelijk
5. ✅ Immuun voor “nieuwe normaal”-trucjes
Het feit dat deze gegevens nu niet centraal staan in het oversterftedebat is veelzeggend….
Deze cijfers publiceert het CBS al, zo ver mij bekend. Deze cijfers zijn keiharde indicatoren van dalende of normale sterfte danwel oversterfte.
Volgens mij kunnen we allerlei ingewikkelde modellen dus beter laten schieten. Die hebben altijd hun beperkingen en uiteindelijk kom je toch op de bovenstaande waardevollere indicator uit.
Dus laten we nog eens de sterfte per leeftijdscategorie glashelder presenteren in de jaren vanaf bijv. 2015 – 2025. Dan valt oversterfte in bijv. de lagere leeftijden, waar nauwelijks Corona sterfte was, direct op. En dat is onweerlegbaar.
Als uitkomstmaat kan dan nog de gemiddelde levensverwachting (nu rond de 85 jaar) gehanteerd worden. Daar valt ook moeilijk mee te rommelen, al is daar al weer een formule en dus een model voor nodig. Het is een getal dat als gevolg van vergrijzing of vergroening ook onderliggende data kan verhullen. Niettemin. Als er oversterfte is, zie je die indicator vrij snel dalen. En dat is ook in 2021, 2022 en 2023 gebeurd. De levensverwachting is inmiddels weer ongeveer op het oude niveau, dus zou de oversterfte praktisch weg moeten zijn.
Alle levensverzekeraars maken in hun actuariële tabellen o.a. gebruik van deze objectieve gegevens. En ook de stijging van de AOW leeftijd is op deze indicatoren gebaseerd.
Ik snap niet dat ik dit niet eerder naar voren heb gebracht. Of zie ik toch iets over het hoofd??
Vervolgens blijft dan natuurlijk nog de vraag: waar komt die oversterfte vandaan? Dat zal nog lastig blijven vanwege het HVE. Maar een verschuiving in de doodsoorzaken in die oversterfte kan waarschijnlijk wel al een indicatie geven.
De levensverwachting is voor beide geslachten in 2020 en 2021 flink gedaald. In 2020 was het weer op het niveau van 2015. (CBS)
Daarna is die bij vrouwen tot 2025 gelijk gebleven, maar bij de mannen jaarlijks wat gestegen. De vrouwen zijn vaker ingeënt en hebben bijna twee keer zoveel klachten gemeld bij het Lareb dan de mannen. Maar vrouwen werden ook eerder (ernstig) ziek na een coronabesmetting. Zie verder mijn reactie hierboven.
Misschien zie je over het hoofd dat je altijd een verwachting nodig hebt om aan te toetsen. Zelfs als je het per geboortejaar doet, zoals wij. Dat is dus per definitie modelmatig.
Het klinkt heel makkelijk: “dat zie je snel genoeg”. Dat is helaas niet zo want er fluctueert altijd wel wat. Als je het overtuigend wil doen wordt het toch echt wat ingewikkelder.
Wat je verwijzing naar actuarissen betreft: die hebben afgelopen jaren hele rare sprongen gemaakt met hun prognoses. Sloeg nergens op. Ziehier het verschil in de prognose voor 2024, gemaakt in Q2 en de prognose in Q3. Daar zit drie maanden tussen. Voortschrijdend inzicht? Maar het waren toch harde onbetwistbare cijfers?
De levensverwachting is nu op het niveau van 2019. Als je de stijgende lijn van de decennia daarvoor doortrekt, zou de levensverwachting nu ongeveer een half jaar hoger moeten zijn dan hij nu is. Als dat zo was, zouden we weer op de normale lijn zitten. Wat kan de reden zijn dat die correctie niet heeft plaatsgevonden en we nog steeds 6 jaar terug in de tijd zijn gezet?
Dank weer voor de nuttige berekeningen want het blijft hard nodig. Ondertussen blijven de nabestaanden stil, heel stil. Collega’s van de man die zijn vrouw en zoon (bewezen) verloor aan de prikken zijn nog stiller. Waar we voorheen bij onze vereniging met rouwbanden speelden en nog lange tijd over personen spraken worden ze nu doodgezwegen. Ook over de ernstig zieken wordt niet meer gesproken. “Weet iemand hoe het met …. is?” Vroeg ik op een vol terras van de vereniging vorige week. Het werd doodstil en dus vroeg ik het nogmaals. Er kwam wat gesputter, niemand wist het zeiden ze. De persoon was jaren en jaren het gezicht van deze horeca en er waren wel wat kleine oproepjes gedaan over beterschapskaarten sturen naar het ziekenhuis maar daarna werd het stil. Ook dat verdienen mensen niet. Een collega veronderstelde dat wij het maar makkelijk hebben want hij heeft het heel zwaar met zijn deurmat vol oproepen voor prikken vlak voor zijn 60ste verjaardag omdat hij niet weet wat te doen… bij deze man dus inmiddels wel twijfel maar zijn boosheid richt hij weer op de verkeerden. Het Lareb update intussen de ernstige bijwerkingen, waar ik meen ook de overledenen onder vallen, of het de gewoonste zaak van de wereld is… o dat is het blijkbaar ook. We gaan het zien!
Ja schrijnend. Ik herinner mij van een van de sprekers op een begrafenis dat de overledene op woensdag nog gezellig met hem uit eten was geweest en vrijdag thuis dood was gevonden, hartstilstand. De geestelijke die de dienst leidde zei: “Heeft Corona hem toch nog te pakken genomen”. Er waren enkele kennissen van mij, ze knikten ernstig. Het is echt om te huilen.
Die “verwachting” is gewoon het objectieve getal:
x doden per 100.000 van 40-50 jaar en
y doden per 100.000 van 80 – 90 jaar etc.
Dat is een hard, absoluut (relatief) getal als norm, waar niet mee te rommelen valt. En hoe beter de gezondheid en zorg, hoe lager die cijfers komen te liggen.
Als je allerlei modellen gaat toepassen om een “verwachting” te construeren, maak je het ondoorzichtig en kwetsbaar voor kritiek.
De sterfte per leeftijdscategorie is onweerlegbaar. We hebben het onszelf veel te ingewikkeld gemaakt.
Prove me wrong!
Jouw voorstel is een model dat simpelweg de absolute getallen vergelijkt met die van het voorgaande jaar, als ik het goed begrijp.
Nou wordt één jaar over het algemeen als een veel te korte referentieperiode gezien. Er zijn trends, er zijn grieppieken, er is vergrijzing, bevolkingsgroei… Dat neem je dan allemaal niet mee omdat het te ingewikkeld wordt. Wel zo pragmatisch natuurlijk. 🙂
Of je beoordeelt dat achteraf, met de natte vinger van een expertcommissie. Het zou de beoordeling wellicht vergemakkelijken maar of het ook tot betrouwbaar, juist en enigszins consistent beleid leidt, daar heb ik mijn vraagtekens bij.
Nee, het is een “relatief absoluut” getal: aantal doden per 100.000 per jaar per leeftijdscategorie (van 5 of 10 jaar). Desnoods per 2 jaar.
Daarom is het een “absoluut kengetal per 100.000” dat dus niet onderhevig is aan allerlei omstandigheden. Vergrijzing? Geen probleem, dan wordt een bepaalde leeftijdscategorie gewoon groter, maar de sterfte zou daarin gelijk moeten blijven. Tenzij mensen (on)gezonder worden of er een externe factor is. Dus met griep/Corona/{en naar wij denken} vaccinatie zal dat getal hoger komen te liggen. Want er is al gecorrigeerd voor omvang en verschuiving van cohorten van de ene naar de andere leeftijdscategorie. Dat zit gewoon per definitie in die KPI.
Natuurlijk is het wel waar, dat als je plots een flink (on)gezond cohort “importeert” dat dan het sterfte cijfer van dat cohort omhoog/omlaag gaat. Maar je mag verwachten dat Oekraïners en Asielzoekers die onze zorg krijgen direct ons sterfte niveau (ongeveer) overnemen. En als de groep 30% groter wordt, is de sterfte natuurlijk 30% groter, maar blijft de sterfte per 100.000 (als het goed is) identiek.
Daar kan dus niet mee gerommeld worden. En oversterfte is direct zichtbaar.
Nogmaals, ik snap niet dat we eerder zo moeilijk deden met verwachtingsmodellen. Maar soms is het lastig om de weg van de grootste eenvoud direct te zien. Maar misschien heeft Herman toch nog een tegen werping?
Het is dus juist super simpel en corrigeert, zo ver ik kan bedenken voor alles wat relevant is.
Nogmaals: prove me wrong.
Je bedoelt te zeggen dat de harde cijfers [normaal + sterfte door vaccinatie] hard genoeg zijn om als referentie te dienen?
En het feit dat de levensverwachting inmiddels op het niveau zit van voor corona zegt niets over de oversterfte. Stel dat we elk jaar een dorp van 10.000 inwoners plat bombarderen, niemand meer in leven. Dan is er een oversterfte van 10.000. Maar het tast niet de levensverwachting van de overlevenden aan. Tenzij die denken: morgen kan ons dorp aan de beurt zijn.
Er zijn diverse opvatting van “levensverwachting”. Voordat je daarover in discussie gaat moet je eerst goed afstemmen of je het over hetzelfde hebt. De “levensverwachting” is in de coronajaren flink ingezakt. Dat heeft natuurlijk niets te maken met de verwachting hoe oud de overlevenden zullen worden – wat je van zo’n woord zou verwachten. Het is een slordig gekaapt jargonbegrip. Het is meer “gemiddelde leeftijd van overlijden”. Ik zie het hele “verwachtings”aspect er niet in terug.
@Anton: Helemaal mee eens: levensverwachting is een te complex/vaag begrip dat sterk gemodelleerd is. En dus verschillende uitkomsten kan hebben afhankelijk van wat je er in meeneemt. Dat kan bij sterfte / 100.000 / categorie niet.
Daarom werken wij ook helemaal NIET met levensverwachting, dat is een afgeleide parameter. We beschouwen alleen de sterftekans, een trend over de 10 jaar voorafgaand aan corona. Die vermenigvuldig je met de bevolkingsomvang voor elke leeftijd. Simpel model
M.i. is dat al te ingewikkeld, omdat je daarmee een totaal sterfte getal publiceert, waar discussie over mogelijk is (met correcties voor omgang), en die is er ook direct. Ook al komt het in feite op hetzelfde neer.
Totaliseer je niet, maar laat je gewoon de (over)sterfte per leeftijdscategorie in stand (en totaliseer je die sterfte eventueel daarna) dan is het onweerlegbaar. Niks model. Gewoon plain cijfers die je daarna optelt. Ipv eerst een model waarin al totalen verwerkt zitten.
Kortom: je model maakt iet onnodig on-transparant.
Zo doen we het ook. Alles per leeftijd in 1-jaars cohorten. Kun je daarna optellen wat je wilt. Geen model dus.
OK, dan heb ik dat gemist.
Als dat boekdelen spreekt qua oversterfte per 1-jaar categorie, kan er toch ook geen discussie meer over zijn?
Nou, jij houdt ons goed scherp maar van staatswege is er geen discussie. De minister wil hier geen aandacht aan besteden met als onderbouwing dat dit model om de verwachte sterfte te bepalen niet uitgaat van de verwachte sterfte.🤪
Dat bedoel ik zeker. En ik had ook al opgemerkt dat de indicator “levensverwachting” weer een vrij complex model is, en dus voor verhulling/maskering vatbaar is, zoals je zelf illustreert. Dus dat getal is niet goed bruikbaar voor bestudering van oversterfte, al is er zeker een relatie; maar die relatie is veel te indirect.
Maar niet de sterfte per 100.000 per leeftijdscategorie (zo ver ik kan bedenken…..). Die is hard en zou constant moeten zijn c.q. door verbetering van welvaar/welzijn/zorg langzaam moeten dalen. Dus structurele oversterfte daarin, vertaalt zich direct naar een hoger aantal per 100.000. Zonder model of andere poespas.
Ik voel me een beetje Galilei: en toch draait de aarde om de zon….. Hoe kun je dat nou niet zien?
Ik ben te lui om het zelf nauwkeurig te doen. Maar eea heb ik quick and dirty gedaan in cbs data/statline (dus zoals jij, Jan, voorstelt). Daar zijn de gegeven leeftijds categorieën 0-65, 65-80 en 80+. De oversterfte in de jaren 20-23 was er (als ik het me goed herinner) binnen alle drie leeftijdscategorieën en was 10-15%
(Methode: doden per 100 000 delen over de kalender jaren met 2019 als referentiejaar). In 2024 zie je geen oversterfte meer voor 0-65 en boven de 65 nog maar een beetje (tot 3%).
CAVE: Ik doe dit uit mijn hoofd en het geheugen kan bedriegend zin . Maar ik nodig een ieder uit om op statline zelf te kijken en de berekening over te doen.
Ja zo heb ik in het begin ook zitten rekenen (ook nog met ASMR-correctie trouwens). Herman heeft mij laten zien hoe het nauwkeuriger kan.
Maar jij ziet in 2024 geen oversterfte meer: ten opzichte welke referentie? ten opzichte van het jaar daarvoor? En heb je misschien ook een idee waarom het van het ene op het andere jaar terugvalt van >10% naar vrijwel 0%? Dat is toch bijzonder, zonder noemenswaardige grieppiek of zo.
Quick and dirty gedaan, dat is: ik heb in statline gekeken eea op een papiertje geschreven en toen weggegooid.
Maar wat ik me ervan herinner is dat ik 2019 als referentiejaar heb genomen opgesplitst voor 0-65, 65 en 80 plus, daarvan per groep dood per 100000 heb vastgesteld, en daarna per jaar per groep berekend. De daling (naar 0) heb ik geduid: als er geen maatregelen meer zijn (als uitgestelde zorg/veranderde zorg) en er ook niet meer (actief) gevaccineerd wordt gaat de oversterfte terug naar 0.
Per deductie stel ik vast dat de oversterfte daarom een gevolg is/was van maatregelen en vaccineren.
Geen perfecte beweegreden (Popper zegt…), maar wat goed genoeg is voor Sherlock Holmes is goed genoeg (voor dit moment) voor mij.
“ Van bewaking van volksgezondheid is de facto geen sprake meer. “
Dat is reeds sinds maart 2020 bekend en voor de rest is het van geen enkel belang wat al die foute instanties met foute mensen doen.
De oversterfte is jaarlijks namelijk zichtbaar zolang er geen sprake is van ondersterfte.
Het verplaatsen van een basislijn verandert niets aan de waarneming, slechts voor degene die het niet begrijpen.
Maar die zullen het nooit begrijpen, ook dat is vanaf maart 2020 duidelijk geworden.
Het probleem is: wat is die basis lijn? Moeilijke ingewikkelde modellen. Dus onderwerp van debat.
Zie mijn reactie boven.
Neem gewoon de sterfte per 10 of 5 jaarsleeftijdcategorie.
Objectief, onweerlegbaar, glashelder, wordt al gerapporteerd.
En dan zie je direct hoeveel de oversterfte er is per leeftijdscategorie.
Ons model is erg simpel. Het eenvoudigste model is dat je veronderstelt dat de levensverwachting niet zal veranderen. De bevolkingssamenstelling wel, want we worden elk jaar een jaar ouder en er overlijden ook mensen. Dat is dan een simpele rekensom, niets ingewikkelds. CBS weet per leeftijd hoeveel inwoners we hebben halverwege het jaar.
Iets ingewikkelder is het als je de langetermijnontwikkeling van de sterftekans meeneemt. Die weten we van bv 2010-2019. De jaren daarna mogen niet meer meedoen.
Zelfs een simpel model lijdt aan aannames en is dus per definitie aan discussie onderhevig.
Daarom: sterfte/100.000/categorie. Niks model. Kille cijfers. Geen keuzes. En de getallen spreken voor zich.
Of niet? Waar zie ik iets over het hoofd? Want het is zo gek dat we dit niet eerder zagen….
Ook CBS paste verwachting aan, zie deze grafiek van Herman Steigstra
https://steig.nl/wp-content/uploads/2024/11/Prognose-CBS-vs-sterfte-768×501.png
uit zijn artikel https://steig.nl/2024/11/cbs-is-de-weg-kwijt/ (nov. 2024).
Overigens, misschien doen we het voor de instanties die het aanhouden van de oversterfte toch al niet (willen) zien nooit goed genoeg: een eenvoudige berekening schieten ze lek omdat die te eenvoudig is (gewend als ze zelf zijn aan ingewikkelde modellen), een precieze, gedetailleerde berekening zal niet voldoen aan hun eigen precisie/aannames etc.
Nog zo eentje van februari 2024 hier (met Hans Verwaart)und van december 2024 hier (met Herman).
Een zwaarwegend argument is ook “internationaal overleg” en natuurlijk “geaccrediteerde instituten”.
Over de output geen woord.
Helder en goeie discussies. Frustrerende is dat het geen meter lijkt op te schieten, en dat ‘we’ ons blijven verbazen waarom de feiten niet serieus worden genomen. Dat gaat niet alleen voor het Covid / vaccinatie dossier op natuurlijk.
Recentelijk ben ik gaan nadenken over ‘collectivisme’, na het lezen van ’the road to serfdom’ van Friedrich Hayek.
Heb er wat over opgeschreven op substack. Misschien helpt het anderen ook om beter te begrijpen waarom zoveel mensen niet willen of kunnen inzien hoe ze worden gemanipuleerd (denk ik). Mocht iemand geïnteresseerd zijn, link staat hieronder. Anton, als je dit niet prettig vindt, vefrwijder het gerust.
https://ceesmul.substack.com/p/the-road-to-serfdom-in-de-21ste-eeuw
Ik zie het als een discussie stuk. Zeker geen eindconclusie.
Ik keur het goed Cees, voor deze keer 🙂 Wat jij collectivisme noemt past goed bij de globalisten. Dat zijn de huidige tegenpolen denk ik (in extremo dan): globalisten vs soevereinen.
Dank je, Anton:-)
Ik denk dat het genuanceerder ligt. Ik zie collectivisme als een container begrip waar al die andere ‘ismes’ onder kunnen vallen. In mijn stukje haal ik Friedrich Hayek aan omdat die waarschuwt dat collectivisme kan doorschieten naar totalitarisme. Ik probeer beter te begrijpen waarom we zo verschillend tegen dingen aan kijken (dank aan c voor de suggestie, maar wij zijn Europa aan het doorkruisen en ik probeer mijn activiteiten wat te beperken). Collectivisme sluit hier naadloos op aan. Tegenover collectivisten staan dan de individualisten, of soevereinen, ook daar zijn weer gradaties in. Of de klassieke liberalen. ‘Liberal’ in Amerika, maar ook in Nederland betekent ondertussen iets heel anders dan wat men in de 19de eeuw onder liberaal verstond. Dat maakt het niet eenvoudiger. Liberal in Amerika wordt nu geassocieerd met de democratische partij.
De collectivist vindt het prima dat de overheid de regels bepaalt. Want het collectief weet wat goed is voor het gepeupel. Het collectief heeft ook een blind vertrouwen in de maakbaarheid van samenlevingen. De andere kant vindt juist dat de overheid er is om de burger te dienen, en dat er nooit sprake mag zijn van dwang door de overheid.
De collectivisten vinden van zichzelf dat ze voor de goede zaak strijden. Niemand ziet zichzelf ooit als slechterik. Iedereen wil toch dat de aarde van de ondergang wordt gered? En iedereen heeft toch recht op een goede gezondheid? De collectivisten vechten hard om al deze -vaak vermeende- gevaren te bestrijden. Mensen die daar tegenin gaan of het wagen om een andere mening te hebben moeten wel slecht zijn, want het collectief is goed. Veel ingewikkelder is het niet vrees ik.
De collectivisten weten zelf niet dat ze onderdeel zijn van een collectief, ze gaan ervan uit dat ze hun eigen keuzes maken om basis van onafhankelijke informatie. Wat daarin niet past is dus per definitie desinformatie, ook al komt het van ooit hoog aangeslagen wetenschappers zoals bijvoorbeeld Ronald Meester, Peter McCullough en noem ze allemaal maar op.
Een collectivistische maatschappij ontstaat niet zomaar, daar zijn in ons geval decennia over heen gegaan. Daar hoort ook de ‘universitaire wasstraat’ van Ewald Engelen bij. Uiteindelijk ontstaat een ‘hoogopgeleide’ elite die het eigenlijk over alles eens is.
Globalisme is iets anders denk ik. Het model van een grote vrije markt waar grote bedrijven als schaakstukken hun belangen over het wereld toneel schuiven is te ver doorgeschoten, dat is zeker. Ze halen hun goedkope personeel waar het ze uitkomt, ze betalen belasting waar die het laagste zijn. De globalisten vormen waarschijnlijk ook een collectief, maar ik zie vooral gevaar bij het collectivisme van de instituties en overheids instanties.
Eigenlijk weer een veel te lang verhaal, en ik vrees dat ik het nog veel langer kan en wil maken. Maar ik stop er even mee.
Aanrader: Kees van der Pijl bij soul session blckbx. Even in mijn eigen woorden dus kort door de bocht. 80% meelopers inclusief griezels en 20% zelf denkenden, die laatsten kan hoogte 25% worden. Ik hoop op een totale kanteling en dan heeft het merendeel van die 80% in “het verzet” gezeten. dat zullen we op de koop moeten toenemen. De vader van Kees heeft het meegemaakt als voetbalfan op zondag terwijl het hele dorp naar de kerk ging, zoiets wordt je niet in dank afgenomen op zijn zachts gezegd. En zo nog wat verhalen die heel herkenbaar zijn. Met keiharde bewijzen (bij virusvaria gepresenteerd) en wanneer men zelf ook niet meer op vliegvakantie mag (of kan omdat men ziek of dood is) komt er vast en zeker beweging in. Ondertussen beloof ik mijn uiterste best te doen om nog meer ellende te voorkomen!
Om de lauwe, negatieve reactie van de regering te begrijpen over de ‘normsterfte’, en het volstrekte zwijgen van CBS te kunnen duiden, moet je misschien even kijken naar een ander, politiek gevoelig, beleidsterrein waar een soort ‘normsterfte’ al een grote rol speelt. Dit opent bovendien een nieuw perspectief op de maatschappelijk-economische gevolgen van de COVID-19 crisis. Aanvullend materiaal voor kosten-baten analyses?
Ik vat e.a. samen in 8 punten:
1. Er is al geruime tijd een impliciete ‘normsterfte’, namelijk in het kader van het beleid van de systematische verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd. Dit beleid is gestart in 2013 en in 11 jaar tijd is de AOW-leeftijd van 65 jaar naar 67 jaar verhoogd (vanaf 2024 van kracht). Verdere verhogingen (tot aan 72 jaar) worden in het vooruitzicht gesteld in de komende jaren;
2. De rechtvaardiging van het beleid was de, door CBS voorspelde, trendmatige stijging van de resterende levensduur van 65-jarigen, dus de DALING van sterftekansen van 65-plussers. Het verhogen van de AOW-leeftijd met 2 jaar zou dan ook met een ca. 2-jaar hogere resterende levensduur van 65-jarigen moeten corresponderen in 2024 t.o.v. 2013. Deze 2 jaar is ongeveer 10% van de totale resterende levensverwachting van 65-jarigen in 2013 (grofweg 20 jaar). Gemiddeld over een 11 jarige periode, zou de daling per jaar ca. 0,9% moeten bedragen. Deze factor zou je ook per jaar moeten afzetten tegen ‘volume effecten’ zoals vergrijzing om uit te maken hoe de totale sterfte van 65-plussers zich heeft ontwikkeld;
3. Helaas, een 10% toename van de verwachte resterende levensduur heeft zich niet voorgedaan in 2013-2024. De voorspellingen van CBS bleken te hoog. De resterende levensduur van 65-jarigen is in 2024 nauwelijks hoger dan in 2013. Zie voor tijdreeksen:
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/45/prognose-levensverwachting-65-jarigen-20-96-jaar-in-2030
N.B. Open de eerste tabel van dit document;
4. De te lage verwachte levensduur was niet alleen het gevolg van de flinke toename van sterfte tijdens de COVID-19 crisis, want ook al in het tijdvak 2013-2020 was er geen waarneembare toename van de resterende levensduur bij 65 jaar (begin 2013: 19,6 dagen, begin 2020: 19,5 dagen). M.a.w. volgens de ‘pensioenbeleid normsterfte’ was er eigenlijk al ‘oversterfte’ kort na het begin van 2013. Het is wel zo dat de COVID-19 sterfte een groot nieuw probleem is, zie punt 7;
5. Desondanks bleef de regering (Rutte-kabinetten na Rutte-1, en in 2024 kabinet Schoof) in 2013-2024 steeds maar de AOW-leeftijd ophogen. Ook CBS heeft nooit aan de bel getrokken over de eigen veel te hoge voorspellingen. Het gevolg was dat mensen na 2013 geleidelijk aan steeds meer van hun pensioen (in termen van tijd en geld) moesten inleveren, zonder daar iets terug te krijgen. In het begin van de periode was dit offer nog beperkt, maar nu kan men zeggen dat er een groot sociaal probleem van ongelijke behandeling van gepensioneerden is ontstaan. Tijd voor een parlementaire enquête?
6. De te hoge CBS-prognoses waren eenzijdig gebaseerd op ontwikkelingen in 2000-2010. Echter dat decennium was bepaald niet representatief. In 2000-2010 nam de verwachte resterende levensduur van 65 jarigen inderdaad met 2 jaar toe, maar in de vijftig jaar vòòr 2000 was deze toename slechts 3 jaar! Gegeven die voorgeschiedenis, is het verbijsterend te zien hoe een statistisch bureau lange-termijn prognoses kan maken, waarbij men ontwikkelingen in een relatief korte, uitzonderlijke periode gewoon doortrekt naar (tientallen jaren) in de toekomst! Maar ja, de reputatie van CBS lag voor Rutte-1 alleen maar op het gebied van de ‘beschrijvende statistiek’, aan ‘verklarende statistiek’ deden ze daarvoor nooit;
7. Maar er is meer. We hebben namelijk niet alleen te maken met het achterwege blijven van verhoging van de resterende levensduur (minstens 10% over 11 jaar) maar ook nog eens met een extra daling van 10% van de verwachte levensduur door een veel hogere sterfte in 2020-2024 tijdens de COVID-19 crisis. Dit is een groot probleem voor iedereen die het publiek wil wijsmaken dat de AOW-leeftijd verder kan worden verhoogd. Dit wordt trouwens nu weer, in de verkiezingstijd, bepleit door de VVD.
De daling van de verwachte levensduur in 3020-2024 blijkt niet uit de CBS-tabel in het rapport van November 2024, maar is onmiskenbaar, want volgens de definitie van ‘statistische verwachting’ is de verwachte resterende levensduur bij 65 niet anders dan de gewogen som van de jaren en sterftekansen voor alle leeftijden boven de 65. Wanneer er over de hele linie een 10% hogere sterfte sprake is, dan zou zich dat vroeg of laat door moeten vertalen naar een 10% daling van de resterende levensverwachting van 65 jarigen. Dus in plaats van een bijtelling van 2 jaar t.o.v. 2013 dient voor mensen die nu met pensioen gaan de levensverwachting eigenlijk nog met 2 jaar te worden verminderd. De resterende leeftijd is dan weer 17,5 jaar geworden, net als in 2000, een terugval van een kwart eeuw!
8. Het CBS durft dit niet te laten zien in de tabel. Om dit te rechtvaardigen, verwees het CBS, in eerdere rapportages, nog naar het incidentele karakter van de verhoogde COVID-19 sterfte, inclusief verwijzingen naar ervaringen met de Spaanse griep na WO-1. Nu die hogere sterfte aanhoudt, kan dat niet meer en kiest CBS er voor om op een andere wijze de gevolgen van de crisis NIET in beeld te brengen. CBS schrijft in het rapport van November 2024 dat de voorspelling van de levensverwachting van de Nederlandse bevolking voortaan niet meer gebaseerd wordt op trends in Nederland, maar op trends ingeschat door een ‘internationaal model’! Het CBS doet geen verdere mededelingen over dit model. Dus vanaf 2020 ( begin COVID-19 crisis) worden verwachtingen van resterende levensduur voor Nederland gegeven vanuit het internationale model (NAVO?)…
JVI, geweldig stuk!
Ik vind het artikel niet erg objectief. Maar misschien lees ik niet goed of weet ik iets niet…..
CBS heeft op 8-11-2024 netjes gerapporteerd dat de levensverwachting is gedaald. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/45/prognose-levensverwachting-65-jarigen-20-96-jaar-in-2030 En ook dat dat door Corona komt (uiteraard niet door vaccinaties, maar dat weten ze daar ook niet en daar gaan ze niet over; maar wij wappies weten wel beter……).
En de minister heeft kort daarna (11-11) op grond daarvan de AOW leeftijd bevroren voor 2030 cfm. de wet. https://www.awvn.nl/pensioenregeling/nieuws/aow-leeftijd-in-2030-67-jaar-en-drie-maanden/#:~:text=Net%20als%20in%202028%20en,geen%20sprake%2C%20meent%20de%20minister. Hij heeft gemeld dat de daling eigenlijk genoeg was om de leeftijd te laten dalen, maar dat mag niet volgens de wet. En hij verwacht dat de daling niet zo structureel is, dat het niet nodig is om de wet aan te passen. De verwachting is vermoedelijk (maar dat is mijn speculatie) dat vanaf 2031 of 2032 de AOW leeftijd weer wat zal stijgen omdat de levensverwachting weer is toegenomen.
En in het VVD verkiezingsprogramma staat gewoon dat de AOW leeftijd stijgt als de levensverwachting stijgt. Dat staat er denk ik al jaren. En ook dat de koppeling van AOW (en WIA en WW) met minimumloon niet wordt losgelaten; wel de koppeling met Bijstand en dat soort minimum uitkering. M.i. volkomen terecht.
Ik snap echt de kritiek in je artikel niet zo goed. C.q. ik kan geen feiten vinden die de kritiek schragen.
Wat wel echt heel fout van CBS is, is dat ze alsmaar smoezen verzinnen (mogelijk in opdracht van VWS, waar de CBS-directeur hier voor de directeur was!!!) detail data over sterfte en vaccinatie status achter te houden. Dat is echt heel ernstig en kwalijk.